معنای رمضان
این ماه شریف، در قرآن به نام «رمضان» اسم گذاری شده است. در سوره مبارکه بقره آمده است:
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقان؛(1)
ماهِ رمضان، ماهى است که در آن، قرآن براى راهنمایى مردم و نشانه هاى هدایت و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است.
«رمضان» اسم حضرت حق است. خداوند متعال هزار و چند اسم دارد که یکی از آن ها «رمضان» است. رمضان یعنی «شَدیدُ ألمْحَبَّه».  یعنی کسی که محبتش به بنده هایش خیلی زیاد است. «شهر رمضان» یعنی ماه خدایی که محبت و علاقه اش به بنده ها زیاد است؛ لذا در چند روایت است که انسان نباید بگوید: رمضان آمد و رمضان رفت.(2) باید بگوید: ماهِ رمضان آمد؛ چون رمضان اسم خدا است و خدا نمی آید و نمی­رود. آمدن و رفتن، از حوادث است و حضرت حق، قدیم است؛ حادث نیست که بیایید و برود و همیشه هست.
در روایت دارد که اگر کسی بگوید: رمضان آمد و رمضان رفت، به عنوان کفاره، صدقه بدهد و روزه بگیرد.(3)
در قرآن و دعاها از ماه مبارک رمضان باعظمت اسم برده می شود و معمولاً با «شهر رمضان» از آن یاد می شود. ما هم در صحبت کردن باید رعایت احترام آن را بکنیم. اینکه بعضی مرتب می گویند: رمضان آمد و رمضان رفت، بی احترامی به این ماه است.
ما در این ماه مبارک رمضان، مهمان خدا هستیم. البته همیشه مهمان خدا هستیم؛ همیشه رزقش را می خوریم و گناه و مخالفتش را هم می کنیم. پس اینکه در ماه مبارک، شما مهمان خدا هستید یعنی چه؟ ما در این ماه مهمان خدا در عفو، بخشش، رحمت و برکات خاص هستیم. او گناهانمان را می بخشد و می آمرزد. ما در این جهت مهمان خدا هستیم. نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم هم در خطبه ای به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان، فرمودند:
أیُّهَا النَّاسُ! إِنَّهُ قَدْ أقْبَ)لَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللهِ بِالْبَرَکَهِ وَ الرَّحْمَهِ وَ الْمَغْفِرَهِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللهِ أفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أیَّامُهُ أفْضَلُ الْأیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أفْضَلُ اللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أفْضَلُ السَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ‏ فِیهِ‏ إِلَى‏ ضِیَافَهِ اللهِ‏ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أهْلِ کَرَامَهِ الله .(4)
ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است؛ ماهى که پیش خدا بهترین ماه است و روزهایش بهترین روزها و شب هایش بهترین شب ها و ساعاتش بهترین ساعات است؛ آن ماهى است که در آن به مهمانى خدا دعوت شدید و اهل کرامت خدا هستید.
یعنی این ماه مبارک، غیر از ماه های دیگر است. خدا در این ماه گناهان شما را می بخشد. از رحمت الهی مأیوس نشوید. هر مقداری که گناه کردید، مأیوس نشوید. خداوند، بخشنده است. در روایات متعدد دارد که موقع افطار، هزار هزار [=یک میلیون] نفر از گناه کاران را خدا می بخشد. در شب  جمعه و روز جمعه و شب های قدر خداوند در هر ساعتی هزار هزار نفر را می بخشد و در شب عید فطر به اندازه آنچه در کل ماه بخشیده است، در آن شب باز می بخشد.(5)  پس ما در این ماه، مهمان بخشش و عفو حضرت حق هستیم.

فضیلت ماه رمضان
این ماه، ماه بسیار باعظمتی است. البته عظمت زمان و مکان به اعتبار اتفاقاتی است که در آن واقع شده است؛ مثلاً آسمان هفتم باعظمت است؛ چون عرش در آن واقع شده است. آسمان چهارم باعظمت است؛ چون بیت  المعمور(6) در آن واقع شده است. مکه باعظمت است؛ چون ام القراء است و خانه خدا در آن می باشد. مدینه باعظمت است؛ چون مسکن نبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلم  است. نجف و کربلا هم به دلیل اینکه امیرالمؤمنین و امام حسین علیهم السلام در آن هستند همین طور است.
درباره این ماه هم نبی  اکرم صلی الله علیه وآله وسلم  فرمودند: «بافضیلت ترین ماه ها است». از هر جهتی فضیلتش بیشتر از ماه های دیگر است. فضیلت روزهایش از تمام روزها بیشتر است. فضیلت شب ها و ساعاتش  بیشتر از شب ها و ساعات دیگر است. علتش این است که اتفاقات مهمی در این ماه واقع شده است؛ شهادت حضرت علی علیه السلام ، ولادت امام مجتبی علیه السلام ، شب قدر و وفات حضرت خدیجه علیها السلام و … همه این ها باعث عظمت این ماه شده است. همچنین آنچه کتاب آسمانی نازل شده در این ماه نازل شده است. از حضرت آدم علیه السلام تا حضرت خاتم صلی الله علیه وآله وسلم  حدود ۱۳۰ کتاب آسمانی برای انبیا نازل شده است.  طی حدود هفت هزار سال، ۱۲۴ هزار پیغمبر آمدند که پنج  نفر آن ها  اولوالعزم و دارای کتاب هستند. بقیه آن ها هم صحیفه داشتند؛ برای مثال، حضرت آدم علیه السلام که اولین پیغمبر است کتاب و احکام داشته است. تمام کتب بزرگ آسمانی در این ماه مبارک نزول یافته و موجب عظمت این ماه شده است؛ مثلاً صحف ابراهیم در شب اول نازل شده است، تورات، در ششم این ماه نازل شده است. انجیل، در سیزدهم نازل شده است. زبور، هیجدهم این ماه نازل شده است.  مهم ترین رخداد این ماه، این است که در آن، قرآن نازل شده است.(7)

عظمت قرآن
قرآن، بسیار باعظمت است. قرآن معجزه جاوید پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم  است. حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم  در زمان حضورشان متجاوز از هزار معجزه داشتند؛ و لکن معجزه ماندگارشان قرآن است. قرآن، کلام حضرت حق است؛ شوخی نیست. هر چه بخواهی، در قرآن هست. [با توجه به آیات متعددی از قرآن،(8)همه افراد با توجه به سطح ایمان، تقوا و طهارت خود از قرآن استفاده می کنند؛ ولی سطح عالم فهم قرآن مخصوص اهل بیت علیهم السلام است.] امام صادق علیه السلام فرمودند:
فیهِ خَبَرُکُم و خَبرُ مَن قَبلَکُم و خَبرُ مَن بَعدَکم و خَبرُ السَّماءِ و الأرضِ، و لَو أتاکُم مَن یُخبِرُکُم عن ذلکَ لَتَعَجَّبتُم؛(9)
اخبار مربوط به شما و پیشینیان و آیندگان شما و خبرهاى آسمان ها و زمین، در این قرآن است. اگر کسى نزد شما آید و از آن ها آگاهتان کند، بی گمان شگفت زده خواهید شد.
اما کیست که بفهمد؟ در حدیث داریم که فرمود:
إِنَّمَا یَعْرِفُ‏ الْقُرْآنَ‏ مَنْ خُوطِبَ بِه.(10)
یعنی فقط کسانی که در درجه اول، مورد خطاب قرآن هستند، قرآن را می شناسند. اهل بیت علیهم السلام قرآن را می فهمند، نه من و امثال من. ما کجا قرآن را می فهمیم؟! در خود قرآن می فرماید: «لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُون؛(11)یعنی قرآن را نمی فهمند، مگر کسانی که طهارات داشته باشند»؛ یعنی باطنشان را طاهر کرده باشند. آن ها قرآن را می فهمند، نه من و امثال من. ما فقط ممکن است ظاهری از قرآن را بفهمیم. ما کجا و اهل بیت علیهم السلام کجا؟!
کتابی که هر آیه اش بطنی دارد و هر بطنش، بطنی دارد تا هفتاد بطن. بی سبب نیست که هر چه بخواهی در قرآن هست؛ علتش همین است. تمام بطون قرآن را اهل بیت عصمت و طهارت می فهمند و بس، و احدی دیگر نمی فهمد. ممکن است کسانی که جان خود را تطهیر کرده اند یعنی تهذیب نفس کرده  مهذب شده اند، به بطن اول قرآن پی ببرند؛ اما بطون دیگرش مختص به چهارده نور مقدس است.

--------------------
پی نوشت ها:
1.سوره بقره: ۱۸۵.
2.من لایحضره الفقیه، محمد بن على بن بابویه، قم، دوم، ۱۴۱۳ ق، ج‏ ۲، ص ۱۷۲.
3.بحارالأنوار (ط – بیروت)، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بیروت، دوم، ۱۴۰۳ ق، ج ‏۹۳، ص۳۷۷. البته کفاره، همیشه به معنای کفاره واجب نیست؛  بلکه گاهی برای جبران خطاهایی که حرام مصطلح هم نیست کفاره قرار داده شده است.
4.أمالی، محمد بن على بن بابویه، تهران، ششم، ۱۳۷۶ش، ص ۹۳.
5.ر.ک: بحارالأنوار (ط – بیروت)، ج ‏۹۳، ص ۳۳۸.
6.بیت المعمور، به موازات کعبه و مطاف ملائکه است. در بعضى اخبار آمده که در آسمان دنیاست و در برخى اخبار در آسمان چهارم و در بعضى در آسمان هفتم ذکر شده است. أطیب البیان، سید عبدالحسین طیب، اسلام، تهران، دوم، ۱۳۷۸ ش، ج‏۱، ص ۷۰.
7.کافی، ج۲، ص۶۲۹، ح۶.
8.«هُدیً لِلنّاس»، (سوره بقره: ۱۸۵)، «هُدیً لِلْمُتَّقینَ»، (سوره بقره: ۲)، «هُدىً وَ رَحْمَهً لِلْمُحْسِنینَ»، (سوره لقمان: ۳)، «لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ»، (سوره واقعه: ۷۹).
9.کافی (ط – الإسلامیه)، محمد بن یعقوب کلینى، تهران، چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج‏۲، ص ۵۹.
10..کافی(ط – الإسلامیه)، ج ‏۸، ص ۳۱۲.
11.سوره واقعه:۷۹.
--------------------
منبع : محو دلدار