اشاره

آداب زفاف

از سخنان و سیره معصومین علیهم السلام استفاده می شود که زفاف عروس باید در شب انجام شود و ولیمه ازدواج در روز باشد و عروس را بر مرکب سوار کنند و با ذکر خدا و تکبیر به طرف خانه داماد ببرند و مستحب است زفاف در ساعت گرمی هوا نباشد و شب چهارشنبه نیز نباشد و ولیمه آن نیز بیش از یک روز و یا دو روز نباشد و مستحب است که قبل از عقد نکاح خطبه ای خوانده شود و حمد و ثنای الهی در آن ادا گردد.

بهتر است مراسم زفاف در اوایل شب واقع شود؛ چرا که رسول خدا صلی الله علیه و آله همیشه اوایل شب می خوابیده اند و بیشتر شب را در عبادت و تهجّد بوده اند و فاطمه زهرا علیهاالسلام را اوایل شب به خانه امیرالمؤمنین علیه السلام بردند.

ولی آنچه در زمان ما معمول است خلاف سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام می باشد.

اساسا معصومین علیهم السلام مراسم عروسی را یک عبادت و عمل مقدس می شمرده اند و ذکر خدا و تکبیر پرودگار را در آن شعار قرار می داده اند. ولکن مع الاسف آنچه امروز بین ما مرسوم است خلاف سنت اولیای دین، و همراه با انواع خلاف و گناه و آزار به مردم است. از خداوند می خواهیم که ما را موفق به پیروی از دین و روش اولیای خود به فرماید و به برکت شنیدن سخنان آنان هدایتمان نماید.

(1)1- مرحوم صاحب وسایل، با سند خود، از امام صادق علیه السلام نقل نموده که آن حضرت فرمود: «زفاف (عروس) را در شب و ولیمه ازدواج را در ظهر قرار دهید.»

(2)2- و در همان کتاب از حضرت رضا علیه السلام نقل شده که فرمود: «سنت این است که ازدواج و زفاف در شب باشد؛ چرا که خداوند شب را وسیله آرامش قرار داده است و زن ها نیز برای مردها وسیله آرامش هستند.»

(3)3- در همان کتاب، از جابربن عبداللّه انصاری نقل شده که گوید: هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه و آله فاطمه علیهاالسلام را به علی علیه السلام تزویج نمود عده ای گفتند: شما فاطمه علیهاالسلام رابا مهر ناچیزی به علی تزویج نمودی. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «این من نبودم که چنین کردم، بلکه خدا او را تزویج نمود...»
تا این که گوید: چون شب زفاف فاطمه علیهاالسلام رسید رسول خدا صلی الله علیه و آله استر شهبای خود را آورد و قطیفه ای بر آن قرار داد و به فاطمه علیهاالسلام فرمود تا بر آن سوار شود و سلمان را فرمود تا افسر آن را بگیرد و خود از عقب او حرکت نمود. ناگهان در بین راه رسول خدا صلی الله علیه و آله صدایی شنید و دید که جبرئیل علیه السلام با هفتاد هزار ملک و میکائیل با هفتاد هزار ملک حضرت زهرا علیهاالسلام را بدرقه می کنند. پس رسول خدا صلی الله علیه و آله به آنان فرمود: «برای چه شما به زمین آمده اید؟» آنها گفتند: ما آمده ایم فاطمه علیهاالسلام را به خانه علی علیه السلام ببریم. پس جبرئیل تکبیر گفت و میکائیل و ملائکه دیگر نیز تکبیر گفتند و رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز تکبیر گفت و از آن شب تکبیر برای زفاف عروسان سنّت گردید.

آداب دیگری نیز در این باره وارد شده که ما در کتاب اسوه النساء ذکر کرده ایم. علاقه مندان می توانند به آن کتاب مراجعه فرمایند.

^{1- (1)استحباب الزفاف لیلاً مع التکبیر و الولیمه نهارا1- الوسائل عن الکافی... عن ابی عبداللّه علیه السلام قال: زفّوا عرائسکم لیلاً و اطعموا ضحیً. (الوسائل ج 14/62 الفروع ج 2/17)
2- (2)2- و فیه عنه... عن الحسن بن علیّ الوشّا عن ابی الحسن الرضا علیه السلام قال: سمعته یقول فی التزویج قال: من السنّه التزویج باللیل لأنّ اللّه جعل اللیل سکنا، و النساء انّما هنّ سکن. (المصدر)
3- (3)3- و فیه عنه... عن جابربن عبداللّه قال: لمّا زوّج رسول اللّه صلی الله علیه و آله فاطمه من علیّ علیهماالسلام أتاه أناس فقالوا له: انّک قد زوّجت علیّا بمهرٍ خسیس، فقال: ما انا زوّجته، ولکن اللّه زوّجه «الی ان قال»: فلّما کان لیله الزفاف أتی النبیّ صلی الله علیه و آله ببغله و ثنی علیها قطیفه، و قال لفاطمه: ارکبی و امر سلمان ان یقودها و النبیّ صلی الله علیه و آله یسوقها فبینما هو فی بعض الطریق اذ سمع النبی صلی الله علیه و آله و جبه فاذا بجبرئیل فی سبعین الفا و میکائیل فی سبعین الفا فقال النبیّ صلی الله علیه و آله : ما اهبطکم الی الأرض؟ فقالوا جئنا نزفّ فاطمه الی زوجها و کبّر جبرئیل و کبّر میکائیل و کبّرت الملائکه و کبّر محمّد صلی الله علیه و آله فوضع التکبیر علی العرائس من تلک اللیله. (الوسائل ج 14/62 الفقیه ج 2/128)}

آداب همبستر شدن

پیش از بیان آداب زناشویی و توصیه های معصومین و اولیای دین علیهم السلام در این باره، ذکر یک نکته مهم را لازم می دانم و آن این که چون علم و دانش، از تفکر و اندیشه بشر به دست می آید و بررسی ها و تجربیات انسان ها در زمان ها و مکان های مختلف در این زمینه مختلف می باشد، ضرورت دارد که انسان، هم چنان که به مسائل علمی و تفکر بشر توجه می کند به وحی (دانش بدون خطا) نیز متکی باشد. البته اختلاف در مسایل علمی یک امر ضروری محسوب می شود و فراوان دیده

شده است که مراکز علمی و دانشمندان با بررسی های فراوان یک نظریه علمی را ارائه نموده و پس از مدتی آن را خطا اعلام کرده و نظریه دیگری را جایگزین آن ساخته اند. این مساله خود، نیاز بشر را به یک امام و راهنمای بدون خطا و اشتباه آشکار می سازد. انسان ها نمی توانند نیاز شخصی و جامعه خود را تنها از طریق دانش خود تامین کنند، بلکه نیازمند به عالم و دانشمند و امامی هستند که دانش او از یک منبع الهی و آسمانی باشد؛ زیرا مصالح بشر راتنها کسی می داند که آفریدگار بشر است. بنابراین تنها آنچه از ناحیه خداوند و به عنوان وحی الهی بر پیامبران نازل شده و یا به اوصیای آنان افاضه گردیده می تواند نیاز بشر را به صورت اساسی، تامین نموده و دغدغه های او را دراین زمینه از بین ببرد و حقایق را همان گونه که هست به آنان نشان دهد. براین اساس، در هر مساله ای، باید نخست سراغ وحی و علوم انبیا و اوصیای آنان علیهم السلام رفت و آنچه را در آن زمینه از ناحیه خداوند رسیده به دست آورد.

در موضوع (زناشویی) معصومین علیهم السلام آدابی بیان فرموده اند و رعایت نکردن آن آداب را موجب عواقب و آثار بدی در فرزندان و حتی علاقه زن و شوهر دانسته اند. در این میان آنان، هرگز مسأله ازدواج فامیلی را در این آثار موثر ندانسته، بلکه عملاً خود آنان فراوان ازدواج فامیلی انجام داده اند. مایه تأسف است که پیروان آنان در اثر دوری از این حقایق که از ناحیه وحی صادر شده است، به خیال خود، دنبال مسایل علمی رفته و بدون توجه به دستورالعمل های ازدواج و زناشویی ازدواج فامیلی را موجب معلولیت های فرزندان خود قلمداد کرده اند. به نظر نگارنده، شنیدن چنین سخنی از یک مسلمان شیعه یک فاجعه است. باید گفت همه بیچارگی های ما به دلیل دوری ما از فرهنگ دینی است و یکی از آن ها همین مسأله زناشویی است.

از این نکته نیز نباید غفلت شود که خداوند به شیطان اجازه داده است که در مال و فرزند انسان شریک شود. بنابراین اگر دستورات آینده رعایت نشود شیطان در نطفه مرد شریک خواهد شد.

اینک به بخش هایی از سخنان معصومین علیهم السلام در این زمینه توجه می کنیم:
(1)1- علامه مجلسی، در کتاب بحارالانوار، از علل الشرایع و امالی صدوق، از ابوسعید خدری نقل نموده که گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی بن ابی طالب علیه السلام سفارش و وصیت نمود و فرمود: «یا علی! چون عروس وارد خانه تو شود، هنگامی که می نشیند کفش های او را از پایش درآور و پاهای او را بشوی و از درب خانه تا انتهای آن را آب بپاش. اگر چنین بکنی خداوند هفتادهزار نوع فقر را از خانه تو دور و هفتاد نوع برکت را در آن داخل و هفتاد رحمت را بر تو نازل می نماید، و از آن آب نیز بر سر عروس می پاشی تا برکت آن به همه زوایای خانه تو برسد و عروس از خطر جنون و جذام و پیسی برای همیشه محفوظ بماند.»

^{1- (1)آداب الجماع و الزفاف1- البحار عن العلل و الأمالی: قال اللّه تعالی: و شارکم فی الأموال و الأولاد. سوره الاسراء آیه الطالقانی، عن الحسن بن علی العدوی، عن یوسف بن یحیی الاصبهانی، عن إسماعیل بن حاتم، عن أحمد بن صالح بن سعید، عن عمروبن حفص، عن إسحاق بن نجیح، عن حصیب، عن مجاهد، عن أبی سعید الخدری قال: أوصی رسول اللّه صلی الله علیه و آله علیّ بن أبی طالب علیه السلام فقال: یا علی إذا دخلت العروس بیتک فاخلع خفّیها حین تجلس، و [اغسل [رجلیها وصبَّ الماء من باب دارک الی أقصی دارک، فانّک إذا فعلت ذلک أخرج اللّه من دارک سبعین ألف ترفرف علی رأس العروس حتّی تنال برکتها کل زاویه فی بیتک، و تأمن العروس من الجنون و الجذام و البرص أن یصیبها ما دامت فی تلک الدار، و امنع العروس فی اُسبوعها من الألبان و الخل و الکزبره و التفّاحه الحامضه من هذه الأربعه الأشیاء.}
 

(1)سپس فرمود: «عروس را در هفته اول از خوردن شیر و سرکه و کربزه و سیب ترش منع کن.» پس علی علیه السلام پرسید: «چرا او را از خودن این چهار چیز منع کنم؟» رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «به علت این که رحم زن به وسیله این چهارچیز عقیم و سرد می شود و فرزندی از آن به دست نمی آید و حصیر کنارخانه از زنی که عقیم باشد بهتر خواهد بود.»

علی علیه السلام فرمود: «یا رسول اللّه! چرا می فرمایید عروس از خوردن سرکه منع شود؟» رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «به علت این که زن هنگام خوردن سرکه اگر حیض شود دیگر پاکی کامل به خود نخواهد دید، و کربزه حیض را در شکم او داخل می کند و زایمان برای او سخت می شود، و سیب ترش حیض او راقطع می کند و موجب بیماری او می شود.»

^{1- (1)فقال علیُّ علیه السلام : یا رسول اللّه صلی الله علیه و آله ولأیِّ شی ء أمنعها هذه الأشیاء الأربعه؟ قال: لأنَّ الرَّحم تعقم و تبرد من هذه الأربعه الأشیاء من الولد، و حصیرفی ناحیه البیت خیرمن امرأه لاتلد، فقال علیّ علیه السلام یا رسول اللّه علیه السلام فما بال الخلّ تمنع منه؟ قال: إذا حاضت علی الخلّ لم تطهر أبدا طهرا بتمام، و الکزبره تثیر الحیض فی بطنها و تشدّد علیها الولاده، و التفاحه الحامضه تقطع حیضها فیصیر داء علیها.}
 

(1)سپس فرمود: «یا علی! در اول و وسط و آخر هر ماه با همسر خود مجامعت مکن؛ چرا که اگر چنین کنی جنون و جذام و کودنی به سرعت به او و فرزند او روی خواهد آورد.»

(2)آن گاه فرمود: یا علی! بعد از ظهر با همسر خود مجامعت مکن؛ چرا که اگر فرزندی برای شما در آن وقت مقدر شود لوچ خواهد بود و شیطان از لوچ بودن انسان خشنود می شود.

(3)یا علی! هنگام مجامعت سخن مگو که اگر فرزندی نصیب شما شود ایمن نیست از این که گنگ باشد.

[یا علی] مرد در هنگام جماع نباید به عورت همسر خود نگاه کند بلکه باید چشم خود را ببندد؛ چرا که نگاه به عورت زن در وقت جماع موجب نابینایی فرزند خواهد شد.

(4)یا علی! به نیت زن دیگری با همسر خود مجامعت مکن چرا که من ترس آن دارم که اگر چنین کنی فرزند تو مخنّث و مؤنّث و بخیل باشد. [مخنث مردی را گویند که خود را شبیه به زن ها نماید.]

^{1- (1)ثمّ قال: یا علیّ لاتجامع امرأتک فی أوّل الشهر ووسطه و آخره فإن الجنون و الجذام و الخبل یسرع إلیها و إلی ولدها.
2- (2)یا علیّ لاتجامع امرأتک بعدالظهر فانّه إن قضی بینکما ولد فی ذلک الوقت یکون أحول و الشیّطان یفرح بالحول فی الانسان.
3- (3)یا علیّ لاتتکلّم عندالجماع فإن قضی بینکما ولد لایؤمن أن یکون أخرس ولاینظرنَّ أحدکم فرج امرأته ولیغضنَّ بصره عند الجماع، (*) فإنَّ النظر إلی الفرج یورث العمی یعنی فی الولد.
4- (4)یا علیُّ لاتجامع امرأتک بشهوه امرأه غیرک فإنّی أخشی إن قضی بینکما ولد أن یکون مخنّثا مؤنثا بخیلاً.}

(1)یا علی! اگر در بستر خود جنب بودی قرآن مخوان که من هراس دارم آتشی از آسمان فرود آید و شما را بسوزاند.

(2)یا علی! مجامعت مکن جز این که پوشاک تو از پوشاک همسرت جدا باشد، و هرگز از یک پوشاک استفاده نکنید که شهوت بر روی شهوت قرار می گیرد و موجب دشمنی شما می شود و با طلاق از همدیگر جدا می شوید.

یا علی! در حال ایستاده با همسر خود مجامعت مکن که این کار الاغ است و اگر فرزندی نصیب شما شود مانند الاغ در بستر و در هرجای دیگر بول می کند.

(3)یا علی! با همسر خود در شب عید فطر مجامعت مکن؛ چرا که اگر فرزندی نصیب شما شود پیر می شود و بعد از پیری اولاد پیدا می کند.

^{1- (1)یا علیّ إذا کنت جنبا فی الفراش مع امرأتک فلاتقرأ القرآن فإنّی أخشی أن ینزل علیکما نار من السّماء فتحرقکما.
2- (2)یا علیّ لاتجامع امرأتک إلاّ و معک خرقه و مع امرأتک خرقه، ولا تمسحا بخرقه واحده فنقع الشهوه علی الشهوه، و إنَّ ذلک یعقب العداوه بینکما ثم یؤدّیکما إلی الفرقه و الطلاق.
3- (3)یا علیّ لاتجامع امرأتک من قیام فانَّ ذلک من فعل الحمیر و إن قضی بینکما ولد یکون بوّالا فی الفراش کالحمیر البوّاله فی کلِّ مکان. یا علیّ لاتجامع امرأتک فی لیله الفطر فانّه إن قضی بینکما ولد فیکبر ذلک الولد ولا یصیب ولدا إلاّ علی کبرالسنّ.}

(1)یا علی! با همسر خود در شب عید قربان مجامعت مکن که فرزند شما شش انگشتی و یا چهارانگشتی خواهد شد.

(2)یا علی! با همسر خود زیر درخت میوه مجامعت مکن که فرزند شما جلاّد و آدمکش و عریف [یعنی کاهن] خواهد شد.

(3)یا علی! مقابل خورشید با همسر خود مجامعت مکن، جز این که با چیزی خود را مستور کنید؛ چرا که فرزند شما همیشه در بلا و فقر خواهد بود تا از دنیا برود.

(4)یا علی! بین اذان و اقامه با همسر خود مجامعت مکن که فرزند شما خونریز خواهد شد.

^{1- (1)یا علیّ لاتجامع امرأتک فی لیله الأضحی فإنّه إن قضی بینکما ولدیکون له ستّ أصابع أو أربع أصابع.
2- (2)یا علیّ لاتجامع امرأتک تحت شجره مثمره فإنّه إن قضی بینکما ولد یکون جلاّدا قتّالاً عریفا.
3- (3)یا علیّ لاتجامع امرأتک فی وجه الشمس وتلألؤها إلاّ أن ترخی علیکما سترافإنّه إن قضی بینکما ولد لایزال فی بؤس وفقر حتّی یموت.
4- (4)یا علیّ لاتجامع أهلک بین الأذان و الاقامه فإنّه إن قضی بینکما ولد یکون حریصا علی إهراق الدماء.}

(1)یا علی! اگر همسر تو باردار بود، بدون وضو با او مجامعت مکن وگرنه فرزند شما کوردل و بخیل خواهد شد.

(2)یا علی! در نیمه ماه شعبان با همسر خود مجامعت مکن که فرزند شما از جهت صورت و مو زشت خواهد شد.

(3)یا علی! باهمسر خود در آخر ماه [یعنی دو روز به آخر آن] مجامعت مکن که فرزند شما ابله واحمق و ناتوان خواهد شد.

یا علی! با همسر خود با شهوت خواهر او مجامعت مکن؛ چرا که فرزند شما راهزن و یاور ستمگر خواهد شد و جمعیت های فراوانی به دست او کشته می شوند.

(4)یاعلی! بر روی پشت بام با همسر خود مجامعت مکن که فرزند شما منافق واهل ریا و بدعت خواهد شد.

^{1- (1)یا علیّ إذا حملت امرأتک فلا تجامعها إلاّ وأنت علی وضوء فإنّه إن قضی بینکما ولد یکون أعمی القلب بخیل الید.
2- (2)یا علیّ لاتجامع أهلک فی النصف من شعبان فانّه إن قضی بینکما ولد یکون مشوّها ذا شامه فی شعره و وجهه.
3- (3)یا علیّ لاتجامع أهلک فی آخر درجه منه - یعنی إذا بقی یومان - فإنّه إن قضی بینکما ولدکان مفدما (الفدم - بالفاء - العیّی عن الکلام فی رخاوه و قله فهم، والاحمق).
4- (4)یا علیّ لاتجامع أهلک علی شهوه اُختها، فإنّه إن قضی بینکما ولد یکون عشّارا أوعونا لظّالم، و یکون هلاک فئام من النّاس علی یدیه. یا علیّ لاتجامع أهلک علی سقوف البنیان فإنّه إن قضی بینکما ولدیکون منافقا مماریا مبتدعا.}

(1)یا علی! چون به مسافرت رفتی، در نخستین شب سفر، با همسر خود مجامعت مکن که اگر فرزندی نصیب شما شود مال خود را در راه غیرصحیح مصرف خواهد نمود و اهل تبذیر خواهد بود، در حالی که [خدا] و رسول فرموده اند که مبذّرین برادران شیاطین هستند.

(2) یا علی! در سفری که بیش از سه شبانه روز طول نمی کشد با همسر خود مجامعت مکن؛ چرا که فرزند شما یاور هر ظالم و ستمگری خواهد شد.

(3)یا علی! بر تو باد که در شب دوشنبه جماع کنی تا فرزند تو حافظ قرآن و راضی به مقدرات خدا باشد.

(4)یا علی! اگر در اول شب سه شنبه با همسر خود مجامعت کنی فرزند شما گوینده شهادتین و موفق به شهادت در راه خدا می شود و هرگز خداوند او را با مشرکین عذاب نخواهد نمود و دهان او خوشبو و قلب او رحیم و مهربان و دست او با سخاوت و زبان او از غیبت و دروغ و بهتان پاک خواهد بود.

 

^{1- (1)یا علی و إذا خرجت فی سفر فلا تجامع أهلک تلک اللّیله فإنّه إن قضی بینکما ولد یکون ینفق ماله فی غیر حق و قرأ رسول اللّه صلی الله علیه و آله «إنّ المبذّرین کانوا إخوان الشیّاطین».
2- (2)یا علیّ لاتجامع أهلک إذا خرجت إلی مسیره ثلاثه أیّام ولیالیهنَّ فإنّه إن قضی بینکما ولدیکون عونا لکلِّ ظالم.
3- (3)یا علیّ علیک بالجماع لیله الاثنین فإنّه إن قضی بینکما ولد یکون حافظا لکتاب اللّه راضیا بما قسم اللّه عزَّوجلَّ.
4- (4)یا علی إن جامعت أهلک فی أوّل لیله الثلاثاء فقضی بینکما ولد فانّه یرزق الشهاده بعد شهاده أن لاإله إلاّ اللّه و أن محمّدا رسول اللّه، و لایعذِّ به اللّه عزوجل مع المشرکین، و یکون طیّب النکهه من الفم رحیم القلب، سخی الید، طاهر اللّسان من الغیبه و الکذب و البهتان.}

(1)یا علی! اگر در شب پنجشنبه با همسر خود مجامعت کنی فرزند شما یکی از علما و حکام خواهد شد و اگر در وسط روز پنجشنبه مجامعت کنی شیطان تا هنگام پیری، نزدیک فرزند شما نخواهد آمد و خداوند آن فرزند را سلامت دین و دنیا عطا می فرماید و فرزند دانا و فهمیده ای خواهد بود.

(2)یا علی! اگر در شب جمعه با همسر خود مجامعت کنی فرزند شما خطیب توانایی می شود، و اگر بعد از عصر جمعه با او مجامعت کنی فرزند شما عالم مشهور و معروفی خواهد شد، و اگر بعد از نماز عشای شب جمعه با او مجامعت کنی امید می رود فرزند شما، ان شاءاللّه، یکی از ابدال و بزرگان بشود.

^{1- (1)یا علیّ و إن جامعت أهلک لیله الخمیس فقضی بینکما ولد فانّه یکون حاکما من الحکام أو عالما من العلماء، و إن جامتها یوم الخمیس عند زوال الشمس عن کبد السّماء فقضی بینکما ولد، فإنّ الشیّطان لایقربه حتّی یشیب، و یکون فهما و یرزقه اللّه السّلامه فی الدّین والدنیا.
2- (2)یا علیّ و إن جامعتها لیله الجمعه و کان بینکما ولد، یکون خطیبا قوّالاّ مفوِّها، و إن جامعتها یوم الجمعه بعد العصر فقضی بینکما ولدفانّه یکون معروفا مشهورا عالما، و إن جامعتها فی لیله الجمعه بعد صلاه العشاء الأخره فإنّه یرجی أن یکون ولدا بدلاً من الأ بدال إن شاء اللّه.}

(1)یا علی! در ساعت اول شب با همسر خود مجامعت مکن که ممکن است فرزند شما ساحر و اهل دنیا شود و آخرت خود را از دست بدهد.

(2)یا علی! این وصیت ها را از من بشنو و حفظ کن؛ هم چنان که من از جبرئیل شنیدم و حفظ نمودم.»

(3)2- علامه مجلسی، در کتاب بحار، از علل الشرایع، از سدیر نقل نموده که گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود: «مرد نباید با همسر و کنیز خود در جایی هم بستر شود که کودک خردسالی در آن جا باشد؛ چرا که آن کودک اهل زنا خواهد شد.»

(4)3- در همان کتاب، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده که فرمود: «از وصیت های رسول خدا صلی الله علیه و آله این بود که مرد در حال حیض با همسر خود مجامعت نکند و اگرچنین کند و فرزند او جذامی و یا دارای پیسی شود باید خود را ملامت نماید، و آن حضرت مکروه می داشتند کسی که محتلم شده قبل از غسل کردن با همسر خود مجامعت کند و می فرمود: اگر چنین کند و فرزند او دیوانه به دنیا آید باید فقط خود را ملامت نماید.»

^{1- (1)یا علیّ لاتجامع أهلک فی أوّل ساعه من اللیل فانّه إن قضی بینکما ولد لایؤمن أن یکون ساحرا مؤثرا للدُّنیا علی الأخره.
2- (2)یا علیّ احفظ وصیّتی هذه کما حفظتها عن جبرئیل علیه السلام (البحار ج 103/280)
3- (3)2- البحار عن العلل... عن سدیر قال: سمعت اباعبداللّه علیه السلام یقول: لایجامع الرجل امرأته و لاجاریته و فی البیت صبیّ فانّ ذلک ممّا یورثه الزنا.
4- (4)3- و فیه عنه... عن جعفربن محمد عن ابیه عن جدّه عن علیّ بن ابیطالب علیهم السلام فی حدیث طویل یذکر فیه وصیّه النبیّ صلی الله علیه و آله و یقول فیها: انّ رسول اللّه صلی الله علیه و آله کره ان یغشی الرجل امرأته و هی حائض، فان فعل و خرج الولد مجذوما او به برص فلایلومنّ الاّ نفسه، و کره ان یأتی الرجل اهله و قد احتلم حتّی یغتسل من الإحتلام فان فعل ذلک و خرج الولد مجنونا فلایلو منّ الاّ نفسه. (البحار ج 103/286 العلل ص 514)}

(1)4- در همان کتاب، از خصال نقل شده که امیرالمؤمنین علیه السلام در حدیث اربعمأه فرمود: «هنگامی که یکی از شما می خواهد با همسر خود مجامعت کند نباید با عجله و بدون مقدمه باشد [بلکه باید قبل از آن مزاح و بوسه و... انجام گیرد]؛ چرا که زن ها به این نیاز دارند.»

(2)و فرمود: «اگر یکی از شما زنی را ببیند که او را خوش آید باید نزد اهل و همسر خود رود؛ چرا که نزد او نیز همان چیزی است که نزد آن زن است. و با این و فرمود: «هنگامی که یکی از شما با همسر خود مجامعت می کند باید کم سخن بگوید که سخن گفتن در آن حال موجب گنگی فرزند می شود و نباید به داخل فرج او نگاه کند شاید او را خوش نیاید و از سویی موجب کوری فرزند شود.»

^{1- (1)4- و فیه عن الخصال فی الأربعمائه قال أمیرالمؤمنین علیه السلام : إذا أراد أحدکم أن یأتی زوجته فلا یعجّلها فانّ للنساء حوائج، إذا رأی أحدکم امرأه تعجبه فلیأت أهله فان عند أهله مثل ما رأی، و لایجعلنَّ للشیطان إلی قلبه سبیلاً، لیصرف بصره عنها، فان لم تکن له زوجه فلیصلِّ رکعتین و یحمد اللّه کثیرا و یصلّی علی النبیّ و آله ثمَّ لیسأل اللّه من فضله فانّه یبیح له برأفته ما یغنیه، إذا أتی أحدکم زوجته فلیقل الکلام، فانَّ الکلام عند ذلک یورث الخرس، لاینظرنَّ أحدکم إلی باطن فرج امرأته لعلّه یری ما یکره و یورث العمی.
2- (2)إذا أراد أحدکم مجامعه زوجته فلیقل: اللهمَّ إنّی استحللت فرجها [بأمرک] و قبلتها بأمانتک فان قضیت لی منها ولدا فاجعله ذکرا سویّا، ولا تجعل للشیطان فیه نصیبا ولا شرکا.}

کار شیطان را به قلب خود راه نداده و چشم خود را از آن زن برگردانده است و اگر همسر ندارد باید دو رکعت نماز بخواند و زیاد حمد خدا را به جا آورد و بر محمد و آل او صلوات بفرستد سپس از فضل الهی طلب نماید تا خداوند او را بی نیاز نماید.»

(1)و فرمود: «چون یکی از شما بخواهد با همسر خود مجامعت کند باید بگوید: خدایا، من به دستو تو او را حلال نمودم و به امانت تو او را پذیرفتم پس اگر فرزندی از او برای من مقدر نمودی آن را پسری سالم قرار ده و برای شیطان در او بهره و شراکتی قرار مده.»

(2)5- علامه مجلسی، در بحار، از تفسیر عیاشی، از ابی ربیع شامی نقل نموده که گوید: شبی خدمت امام صادق علیه السلام بودم که آن حضرت مسأله شرک شیطان و شرکت او را در نطفه مرد بیان نمود و من از آن ترسیدم و گفتم: فدای شما شوم! راه نجات از دخالت شیطان در فرزند چیست؟

امام علیه السلام فرمود: «چون خواستی با همسر خود مجامعت کنی بگو: «بسم اللّه الرحمن الرحیم. الذی لا اله الاّهو، بدیع السماوات و الأرض. سپس بگو: خدایا، اگر در این شب برای من فرزندی تقدیر نموده ای او و ذرّیه او را صالح و پاک و بنده خود قرار ده و برای شیطان در او شرکت و نصیبی قرار مده، ای خدای بزرگوار!»

 

^{1- (1)و قال علیه السلام : إذا أراد أحدکم أن یأتی أهله فلیتوقّ أوَّل الأهلّه و أنصاف الشّهور فانَّ الشیطان یطلب الولد فی هذین الوقتین و الشیاطین یطلبون الشرک فیهما فیجیئون و یحبلون. (البحار ج 103/278 الخصال ج 2/433-434)
2- (2)5- البحا عن تفسیر العیاشی عن ابی الربیع الشامی قال: کنت عنده (یعنی الصادق علیه السلام ) لیله فذکر شرک الشیطان فعظّمه حتّی افزعنی فقلت: جعلت فداک فما المخرج منها و ما نصنع؟ قال: اذا اردت المجامعه فقل: بسم اللّه الرّحمن الرّحیم الذی لاإله إلاّ هوبدیع السماوات و الأرض، الّلهمّ ان قصدت منّی فی هذه اللیله ولدا فلا تجعل للشیطان فیه نصیبا و لاشرکا و لاحظّا و اجعله عبدا صالحا مصفیّا و ذرّیته جلّ ثناءک. (البحار ج 103/294 العیاشی ج 2/300)}
 

(1)6- در همان کتاب، از تفسیر عیاشی، از امام صادق و یا امام باقر علیهماالسلام نقل شده که فرمود: «شرکت شیطان در نطفه فرزند از ناحیه مال حرام نیز خواهد بود و شیطان در صورتی که صاحب نطفه اهل حرام باشد نطفه خود را نیز در رحم زن می ریزد و با نطفه مرد مخلوط می گرداند و فرزند ممکن است از یکی از آنها و یا از هر دو به وجود بیاید.»

مؤلف گوید: چه خوب است این دستورات قبل از ازدواج به جوان ها تفهیم شود تا از این خطرها پرهیز کنند و ازدواج آنان این آفات را در پی نداشته باشد.

^{1- (1)6- و فیه عنه عن احدهما علیهماالسلام قال: شرک الشیطان ما کان من مال حرام فهو من شرکه، ویکون مع الرجل حین یجامع فیکون نطفته مع نطفته اذا کان حراما قال: کلیتها جمیعا یختلطه و قال: ربّما خلق من واحده و ربّما خلق منهما جمیعا (البحار ج 103/294 تفسیرالعیاشی ج 2/300)}

دستور نماز و دعا در شب زفاف

(1)در بحث قبل آداب زفاف و زناشویی و مسایل لازم دیگر بیان شد. در این بخش دستور نماز و دعا در شب زفاف و گفتن بسم اللّه در وقت مجامعت و بعضی از مسایل مناسب این موضوع ذکر خواهد شد.

1- در کتاب وسایل، از ابوبصیر، از امام صادق علیه السلام نقل شده که آن حضرت به اصحاب خود فرمود: «شما در شب زفاف چه می کنید؟» یکی از اصحاب آن حضرت گفت: فدای شما شوم! من نمی دانم چه باید بکنم. امام علیه السلام فرمود: «چون شب زفاف شود و زوج بخواهد به طرف همسر خود برود باید دو رکعت نماز بخواند و حمد خدا را به جای آورد و بگوید:

(2)«الّلهمّ إنّی اُریدُ أن أَتزَوَّجَ ألّلهمَّ فَأَقدِر لی مِنَ النساءِ أَعَفَهُنَّ فَرجا و أحفَظَهُنَّ طیّبا تَجْعَلُهُ خَلَفا صالِحا فی حیاتی و بَعدَ مَوتی.»

و چون عروس وارد حجله شود، داماد باید دست خود را بر پیشانی او گذارد و بگوید: «الّلهمّ عَلی کِتابِکَ تَزَوَّجْتها وَ فی أمانِتِکَ أَخَذتُها وَ بِکَلِماتِکَ إستَحْلَلتُ فَرجَها فَإن قَضَیتَ فی رَحِمها شَیئا فَاجعَلهُ مُسلِما سَوِّیا وَ لا تَجعَلْهُ شِرکَ شَیطانٍ»

^{1- (1)استحباب صلاه رکعتین لمن اراد الزفاف و الدعاء بالمأثور عند ذلک1- الوسائل: محمّد بن الحس باسناده عن أحمدبن محمّد بن عیسی عن علیّ بن الحکم، عن مثنّی بن الولید الحنّاط، عن أبی بصیر قال: قال أبوعبداللّه علیه السلام : إذا تزوّج أحدکم کیف یصنع؟ قال: قلت له: ما أدری جعلت فداک، قال: إذاهمّ بذلک فلیصلّ رکعتین و یحمداللّه و یقول:
2- (2)«اللهمّ انّی اُرید أن أتزوّج اللهم فاقدر لی من النساء أعفّهنّ فرجاوا حفظهنّ لی فی نفسها و فی مالی، و أوسعهنّ رزقا وأعظمهنّ برکه، واقدر لی منها ولداطیّبا تجعله خلفا صالحا فی حیاتی و بعد موتی» فاذا ادخلت علیه فلیضع یده علی ناصیتها ویقول: «اللهم علی کتابک تزوجتها، و فی أماتتک أخذتها، و بکلماتک استحللت فرجها فان قضیت فی رحمها شیئا فاجعله مسلما سوّیا، و لا تجعله شرک شیطان» قلت: و کیف یکون شرک شیطان؟ فقال:}

(1)راوی گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: چگونه شیطان در نطفه فرزند شریک می شود؟ فرمود: «چون مرد برای مجامعت نزدیک زن خود می رود اگر نام خدا را ببرد شیطان از او دور می گردد و اگر نام خدا را نبرد شیطان نیز آلت خود را داخل می کند و شریک آن فرزند می شود.» راوی گوید: به امام علیه السلام گفتم: فدای شما شوم، از کجا معلوم می شود، که شیطان شریک فرزند است؟ فرمود: «نشانه آن دوستی و دشمنی با ما می باشد.»

(2)2- در همان کتاب، از کتاب کافی، از ابوبصیر نقل شده که گوید: شنیدم که مردی به امام باقر علیه السلام می گفت: من مرد سالخورده ای هستم و اکنون با دختر جوان و کم سنی ازدواج نموده و هنوز با او هم بستر نشده ام و هراس دارم که او اگر وارد بر من شود و پیری و خضاب مرا ببیند او را خوش نیاید و از من جدا شود.

^{1- (1)انّ الرّجل إذادنا من المرأه و جلس مجلسه حضره الشیطان، فان هو ذکراسم اللّه تنحّی الشیطان عنه و ان فعل و لم یسمّ أدخل الشیطان ذکره فکان العمل منهما جمیعا و النطفه واحده؛ قلت: فبأیّ شی ء یعرف هذا جعلت فداک؟ قال: بحبّنا و بغضنا. (الوسائل ج 14/79)
2- (2)2- الوسائل عن الکافی: محمّد بن یعقوب، عن محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد بن عیسی، و عن عدّه من أصحابنا، عن أحمد بن أبی عبداللّه جمیعا عن ابن محبوب، عن جمیل، عن أبی بصیر قال:سمعت رجلا و هو یقول لأبی جعفر علیه السلام انّی رجل قد اسننت و قد تزوّجت امرأه بکرا صغیره و لم أدخل بها، و أنا أخاف إذا دخلت علیّ فرأتنی أن تکرهنی لخضابی و کبری، فقال أبوجعفر علیه السلام : إذا دخلت فمرهم قبل أن تصل إلیک أن تکون متوضیّه، ثمّ أنت لاتصل إلیها حتّی توضّأ وصلّ رکعتین، ثمّ مجّداللّه وصلّ علی محمّد و آل محمّد، ثمّ ادع اللّهو مرمن معها أن یؤمّنوا علی دعائک، و قل: «اللهمّ ارزقنی الفها وودّها و رضاها، و ارضنی بها و اجمع بیننا بأحسن اجتماع و آنس ایتلاف فإنّک تحبّ الحلال و تکره الحرام» ثمّ قال: واعلم بأحسن اجتماع و آنس ایتلاف فانّک تحبّ الحلال و تکره الحرام» ثمّ قال: و اعلم أنّ الالف من اللّه، و الفرک من الشیطان لیکره ما أحلّ اللّه. و رواه الشیّخ بإسناده عن الحسن بن محبوب نحوه. (الوسائل ج 14/81 الفروع ج 2/58)}

امام باقر علیه السلام به او فرمود: «به خویشان آن دختر بگو آن دختر با وضو وارد حجله شود و تو نیز به او نزدیک مشو تا وضو بگیری و دو رکعت نماز بخوانی. سپس خدا را تمجید کن و بر محمد و آل او صلوات فرست. سپس دعا کن [و خیر خود را از او بخواه] و به کسانی که همراه عروس آمده اند بگو آمین بگویند و پس از آن بگو:

«الّلهمّ اُرزُقنی إِلفَها وَ وُدَّها وَ رِضاها وَارضِنی بِها وَ اجْمَع بَینَنا بِأحسَنِ إِجتماعٍ وَ آنَسِ إیتلافٍ فَأنّکَ تُحِبُ الحَلالَ وَ تکرَهُ الحَرامَ.»

سپس فرمود: «بدان که علاقه و محبت از ناحیه خداست و جدایی و دشمنی از ناحیه شیطان است و شیطان می خواهد حلال خدا را برای مردم زشت نشان دهد.»

(1)3- در همان کتاب، از حضرت باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: «چون خواستی با همسر خود همبستر شوی بگو:

«الّلهمّ اُرزُقنی وَلَدا وَ اجعَلهُ تَقیّا زَکیّا لَیسَ فی خَلْقِهِ زِیادهٌ وَ لانُقصانٌ وَاجعَل عاقِبَتَهُ إِلی خَیرٍ.»

یعنی: خدایا، فرزندی با تقوا و پاک سیرت و سالم از هر عیب و نقص ظاهری و باطنی نصیب من کن و سرانجام او را نیکو گردان.

استحباب آرایش و زینت

در اسلام، به طور کلی نسبت به مسأله نظافت سفارش زیادی شده است. و اساسا رهبران دین ما نظافت را مقتضای دیانت دانسته اند. در مورد زن و شوهر نیز سفارش شده است که آنان خود را برای یکدیگر بیارایند و تنظیف کنند تا مرد به زن های دیگر و زن به مردهای دیگر توجه نکند و کانون ازدواج و خانواده با گرمی و محبت برقرار بماند.

^{1- (1)3- الوسائل... محمدبن مسلم عن ابی جعفر علیه السلام قال: اذا اردت الجماع فقل: الّلهمّ ارزقنی ولدا واجعله تقیّا زکیّا لیس فی خَلقه زیاده ولانقصان واجعل عاقبته الی خیرٍ. (المصدر ص 82)}

(1)1- در کتاب وسایل الشیعه، از کافی، از حسن بن جهم نقل شده که گوید: من حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام را دیدم که خضاب نموده بود. گفتم: فدای شما شوم! خضاب نموده اید؟ فرمود: «این عمل بر عفّت زن ها می افزاید، همانا عده ای از زن ها برای این که مردها این عمل [یعنی زینت و آرایش] را رعایت نمی کنند از عفت و نجابت خارج گردیدند و فاسد شدند.

(2)سپس فرمود: «آیا تو دوست می داری که همسر تو همانند تو آلوده و غبارآلود باشد؟» گفتم: خیر. فرمود: «او هم چنین است.»

آن گاه فرمود: «نظافت و عطر و آرایش مو و زناشویی فراوان از اخلاق پیامبران علیهم السلام است.»

استحباب بازی و ملاعبه قبل از جماع

در روایات معصومین علیهم السلام آمده است که قبل از جماع و همبستر شدن با همسر، ملاعبه و بازی و... انجام دهید و مانند حیوانات با عجله و شتاب جماع نکنید؛ چرا که نیاز زن بدون این مقدمات تأمین نمی شود و جماع اگر بدون ملاعبه و بازی باشد ظلم به همسر خواهد بود.

^{1- (1)استحباب الزینه و النظافه للرجال و النساء1- الوسائل عن الکافی... عن الحسن بن الجهم قال: رأیت اباالحسن علیه السلام اختضب، فقلت: جعلت فداک اختضبت؟ فقال: نعم إنّ التهیّه ممّا یزید فی عفّه النساء، ولقد ترک النساء العفّه بترک ازواجهنّ التهیّه،
2- (2)ثمّ قال: أیسّرک ان تراها علی ما تراک علیه اذا کنت علی غیرتهیّهٍ؟ قلت: لاقال: فهو ذاک ثمّ قال: من اخلاق الأنبیاء التنّظف و التطیّب و حلق الشعر و کثره الطروقه. الحدیث (الوسائل ج 14/183 - الفروع ج 2/78)}

(1)1- در کتاب وسایل، از کافی، از امام صادق علیه السلام نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «هنگامیکه یکی از شما می خواهد با خانواده و همسر خود مجامعت کند نباید مثل حیوانات شتاب کند، بلکه باید با تأنّی و رعایت مقدمات (مانند ملاعبه و بازی و...) باشد.»

(2)2- در همان کتاب، از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «بعضی از شما [در اثر رعایت نکردن آداب مجامعت] چون نزدیک همسر خود می روید، او از شما فرار می کند [در حالی که غریزه او به قدری قوی می باشد که] او اگر غلام سیاهی را ببیند حاضر است به او بیاویزد. پس شما باید در وقت مجامعت بازی و شوخی و ملاعبه داشته باشید که تأثیر بسزایی در پاکی و صیانت شما خواهد داشت.»

(3)3- در همان کتاب، از امیرالمومنین علیه السلام نقل شده که فرمود: «هنگامیکه یکی از شما می خواهد با همسر خود مجامعت کند نباید با شتاب و عجله وارد شود؛ چرا که زن ها [برای تأمین غریزه جنسی] نیاز به ملاعبه و شوخی و بازی دارند.»

^{1- (1)استحباب الملاعبه و ترک التعجیل عندالجماع1- الوسائل عن الکافی... عن ابی عبداللّه علیه السلام قال: قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : اذا جامع احدکم اهله فلایأتیهنّ کما یأتی الطیر لیمکث و لیلبث. قال بعصهم: ولیتلث. (الوسائل ج 14/82)
2- (2)2- و فیه عنه... قال الصادق علیه السلام : إنّ احدکم لیأتی اهله فتخرج من تحته، فلواصابت زنجیّا لتشبثت به فاذا اتی احدکم اهله فلیکن بینهما ملاعبه «مداعبه خ ل» فانّه اطیب للأمر. (المصدر)
3- (3)3- وفیه عن الخصال باسناده عن علیّ علیه السلام فی حدیث الأربعمأه قال: اذا اراد احدکم ان یأتی زوجته فلا یعجلّها فانّ للنساء حوائج. (المصدر ص 83)}

وجوب اطاعت و تمکین زن از شوهر

تردیدی نیست که نظام زندگی نیازمند به یک مدیر شایسته است همان گونه که در سطح وسیع، جامعه بشر نیز نیاز به یک حاکم مدیر و مدبّر و شجاع ومتعهد به قانون دارد. ضرورت وجود مدیر و حاکم تا جایی است که باید گفت: حاکم ستمگر بهتر از هرج و مرج است در نظام خانواده نیز که یک مجموعه کوچکی است این ضرورت احساس می شود. و مطابق تصریح قرآن و بیان معصومین علیهم السلام ، خداوند، مرد را حاکم و قیم و سرپرست زندگی و خانواده قرار داده است و در وجود او نیروی چنین مسئولیت سنگینی را نهاده و به دلیل نیرو و تعقل و اندیشه قوی تری که در وجود او گذارده تأمین نیاز همسر و خانواده را نیز برعهده او قرار داده است.

به این ترتیب، زندگی خانوادگی، با تعیین مقررات معین و صلاح دید مرد اداره می شود. البته این یک مسؤولیت بیش نیست و خطر بی عدالتی در آن بسیار نزدیک است. از این رو، مرد نباید به این حاکمیت مغرور شود بلکه باید در هراس باشد که حق زیردستان خود را ضایع نکند؛ چرا که روز قیامت قبل از هر کس، حاکم و مسؤول مورد مؤاخذه قرار خواهد گرفت و زن ها باید خوشنود باشند که چنین بار سنگینی به دوش آنان نیامده است و گرفتار رفت و آمد و تلاش های خارج خانه برای تأمین زندگی نشده اند؛

همان گونه که حضرت زهرا علیهاالسلام پس از آن که رسول خدا صلی الله علیه و آله در روزهای اول زندگی مشترکشان با حضرت علی علیه السلام بین او و علی علیه السلام تقسیم کار نمود و فرمود: فاطمه جان «کارهای خارج خانه مربوط به علی علیه السلام باشد و کارهای داخل خانه مربوط به تو فاطمه علیهاالسلام » بسیار خشنود گردید و فرمود: «تاکنون چیزی به این اندازه مرا خشنود نکرد که پدرم مسؤولیت رفت و آمد بین مردان را در خارج خانه از دوش من برداشت.»

البته روشن است که آنچه گفته شد فقط مربوط به نظام زندگی خانواده است وگرنه مسأله ارزش و قابلیت و مقام هر انسان (چه مرد و چه زن) وابسته به ایمان و معرفت و تقوا و بندگی اوست و ممکن است یک زن خانه دار که وظایف خود را رعایت می کند و از اختلاط با مردها در خارج خانه خودداری می نماید و... در پیشگاه خداوند عزیزتر از آن مردی باشد که سرپرست اوست.

اینک به سخنان معصومین علیهم السلام در این موضوع توجه می کنیم:

(1)1- در کتاب وسایل الشیعه، از کافی، از محمدبن مسلم، از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: زنی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: حق مرد بر زن چیست؟

^{1- (1)وجوب تمکین المرأه زوجها علی کل حال1- الوسائل عن الکافی عن عدّه من اصحابنا عن احمدبن محمدعن ابن محبوب، عن مالک بن عطیّه، عن محمّدبن مسلم، عن أبی جعفر علیه السلام قال: جاعت امرأه إلی النبی صلی الله علیه و آله فقالت: یا رسول اللّه صلی الله علیه و آله ماحقّ الزوج علی المرأه؟ فقال لها ان تطیعه ولا تعصیه ولا تصدق من بیته إلاّ باذنه و لاتصوم تطوعا الاّ باذنه ولا تمنعه نفسها و ان کانت علی ظهرقتب ولاتخرج من بیتها إلاّ باذنه و ان خرجت بغیر اذنه لعنتها ملائکه السماء و ملائکه الارض و ملائکه الغضب و ملائکه الرحمه حتّی ترجع إلی بیتها قالت: یا رسول اللّه صلی الله علیه و آله من أعظم الناس حقا علی الرّجل؟ قال: والده قالت: فمن أعظم الناس حقّا علی المرأه؟قال: زوجها قالت: فمالی علیه من الحقّ مثل ماله علیّ قال: لاولا من کلّ مأه واحده الحدیث. و رواه الصّدوق بإسناده عن الحسن بن محبوب نحوه. (الوسائل ج 14/112 - الفروع ج 2/60 الفقیه ج 3/438)}

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «باید از او اطاعت کند و حق ندارد او را نافرمانی کند و بدون اجازه او صدقه بدهد و یا روزه مستحبی بگیرد. و باید خود راکاملاً در اختیار او قرار دهد [و از هر گونه بهره جنسی نسبت به او دریغ نکند] و بدون اجازه او از خانه خارج نشود و اگر خارج شود ملائکه آسمان و زمین و ملائکه غضب و ملائکه رحمت او را لعنت خواهند کرد تا به خانه خود باز گردد.»

آن زن گفت: حق چه کسی بر مرد بزرگ تر است؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حق پدر او.» پرسید: حق چه کسی بر زن بزرگ تر است؟ فرمود: «حق شوهر او»

پرسید آیا همانند حقوقی که او بر من دارد من نیز بر او خواهم داشت؟ فرمود: «خیر. بلکه یک صدم حقی که او بر تو دارد تو بر او نداری.»

آن زن گفت: قسم به خدایی که شما را به پیامبری مبعوث نمود، هرگز مردی مالک من نخواهد شد و من ازدواج نخواهم نمود.

(1)2- در همان کتاب، از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: زنی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول اللّه! حق مرد بر زن چیست؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «حق او بیش از آن است که تو فکر می کنی!» او گفت: مقداری از آن را برای من بیان فرمایید. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «بدون اجازه او حق ندارد روزه مستحبی بگیرد و یا از خانه خارج شود و بر او لازم است که خود را به بهترین بوی خوش معطّر کند و بهترین لباس خود را بپوشد و به بهترین زینت ها خود را بیاراید و هر صبح و شام خود را در اختیار او قرار دهد و حقوق فراوان دیگری نیز دارد.»

^{1- (1)2- و فیه عنه: و عنهم، عن أحمد، عن الجامورانی، عن ابن أبی حمزه، عن عمروبن جبیر العزرمی، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: جاءت امرأه إلی رسول اللّه صلی الله علیه و آله فقالت یا رسول اللّه ما حقّ الزوّج علی المرأه؟ فقال: أکثر من ذلک، قالت: فخبّرنی عن شی ء منه، قال: لیس لها أن تصوم إلا باذنه یعنی تطوّعا و لاتخرج من بیتها بغیر اذنه و علیها أن تتطیب بأطیب طیبها و تلبس أحسن ثیابها و تزین بأحسن زینتها و تعرض نفسها علیه غدوه و عشیّه و أکثر من ذلک حقوقه علیها. (المصدر)}

(1)3- در همان کتاب، از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: زنی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله رسید و گفت: حق مرد بر زن چیست؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «خواسته جنسی او را برآورده کند گرچه بر روی شتر باشد و چیزی از مال او را بدون اجازه او انفاق نکند والاّ گناهکار خواهد بود و پاداش صدقه او هم برای مرد می باشد و هیچ شبی را با خشم او به سر نبرد.» آن زن گفت: گرچه او ظالم باشد؟ فرمود: «آری.» آن

1- (1)3- و فیه عنه: و بالاسناد عن ابن أبیحمزه، عن أبی المغرا، عن أبی بصیر، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: أتت امرأه إلی رسول اللّه صلی الله علیه و آله فقالت: ما حقّ الزوّج علی المرأه؟ قال: أن تجیبه إلی حاجته و ان کانت علی قتب ولا تعطی شیئا إلاّ باذنه فان فعلت فعلیها الوزر و له الاخر و لاتبیت لیله و هو علیها ساخط قالت: یا رسول اللّه و ان کان ظالما؟ قال: نعم الحدیث. (المصدر)

زن گفت: سوگند به آن خدایی که تو را به حق مبعوث به رسالت نمود، من هرگز همسری انتخاب نخواهم نمود.

مؤلف گوید: مهم ترین وظیفه زن مسأله شوهرداری اوست و در حقیقت سعادت و نجات و بهشت او وابسته به آن است که اگر رعایت این وظیفه را نکند عبادت های دیگر او کم رنگ و بی ارزش خواهد بود.

(1)4- در کتاب وسایل الشیعه، از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «زنی که نمازهای پنجگانه خود را در شبانه روز بخواند و روزه ماه مبارک رمضان را بگیرد و حج خانه خدا را برود و از شوهر خود اطاعت کند و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام [و فرزندان او] را پذیرفته باشد اهل بهشت خواهد بود و از هردری بخواهد می تواند وارد بهشت شود.»

پاداش همبستر شدن با همسر

(2)مسأله ازدواج و زناشویی می تواند عبادت باشد، در صورتی که با قصد قربت و برای انجام دستور دین و رضای خداوند انجام گیرد. به نظر می رسد انجام این سنت اگر همراه ریا و اغراض فاسده دیگر نباشد نیز عبادت محسوب شود؛ چنان که از ظاهر روایات این گونه استفاده می شود. متن روایات وارده چنین است:

^{1- (1)4- و فیه عنه: محمّدبن علیّ بن الحسین بإسناده عن أبی الصبّاح الکنانی، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: اذاصلّت المرأه خمسها و صامت شهرها و حجّت بیت ربّهما و اطاعت زوجها و عرفت حقّ علیّ فلتدخل من ایّ باب الجنان شاءت. (المصدر ص 112 - الفروع ج 2/74) استحباب المجامعه و الأجرفیها}

^{2- (2)1- الوسائل عن الکافی... عن ابی عبداللّه علیه السلام قال: قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : لرجل: اصبحت ضائما؟ فقال: لا، قال: فاطعمت مسکینا؟ قال: لا، قال: فارجع الی اهلک فانّه منک علیهم صدقه.}

1- در کتاب وسائل، از کتاب کافی، از امام صادق علیه السلام نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله به مردی از اصحاب خود فرمود: «آیا امروز روزه گرفته ای؟» گفت: خیر. فرمود: «آیا فقیری را اطعام نموده ای؟» گفت: خیر. فرمود: «پس نزد همسر خود برو که آن برای تو صدقه محسوب می شود.»

(1)2- در ثواب الأعمال، قبل از جمله اول آمده است که فرمود: «آیا تشییع جنازه ای کرده ای؟» گفت: خیر. پس رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «پس به خانه خود بازگرد و با اهل خود همبستر شو که این عمل برای تو صدقه محسوب خواهد شد.»

(2)3- در همان کتاب، از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله روزی وارد خانه امّ سلمه - همسر خود - گردید و چون احساس بوی خوش نمود به امّ سلمه فرمود: «آیا آن زن حولاء به این خانه آمده است؟» امّ سلمه گفت: آری، او در این جا حاضر است و از شوهر خود شکایت دارد.

^{1- (1)2- و رواه الصدوق فی ثواب الأعمال عن عبدالله بن میمون... و زاد قبل قوله: فاطعمت مسکینا؟: فعدت مریضا؟ قال: لا، قال: فاتبعت جنازه؟ قال: لا. و قال فی آخره: فارجع الی اهلک فاصبهم. (الوسائل ج 14/75 الفروع ج 2/57)
2- (2)3- و فیه عنه... عن ابراهیم الجعفی قال: سمعت اباعبداللّه علیه السلام یقول: انّ رسول اللّه صلی الله علیه و آله دخل بیت ام سلمه فشمّ ریحا طیّبه فقال: أتتکم الحولاء؟ فقالت: هو ذاهی تشکو زوجها فخرجت علیه الحولاء فقالت: بابی انت و امّی انّ زوجی عنّی معرض، فقال: زیدیه یا حولاء، فقالت: لا اترک شیئا طیّبا ممّا اتطیّب له به و هو معرض فقال: امّا لویدری ماله باقباله علیک قالت: و ما له باقباله علیّ؟}
 

پس آن زن خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: پدر و مادرم فدای شماباد! همسر من از من دوری می کند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «از او دلجویی کن و خود را زینت نما و بر او عرضه کن.»

آن زن گفت: من هرچه می توانسته ام خود را خوشبو کرده ام و او از من اعراض می کند.

پس رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «ای کاش او می دانست که توجه کردن و بهره گیری از تو برای او چه قدر پاداش دارد؟» آن زن گفت: او به این چیزها توجه نمی کند.

(1)رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «آگاه باش که اگر به تو توجّه کند و از تو بهره بگیرد دو ملک او را در آغوش می گیرند و او پاداش کسی را خواهد داشت که با شمشیر خود از دین خدا حمایت کند و چون با تو همبستر شود گناهان او همانند برگ خزان می ریزد و هنگامی که غسل جنابت می نماید از گناهان خود پاک خواهد شد.»

^{1- (1)فقال صلی الله علیه و آله : اما انّه اذا اقبل اکتنفه ملکان، و کان کالشاهر سیفه فی سبیل اللّه، فاذا هو جامع تحات عنه الذنوب کما یتحاب ورق الشجر، فاذا هواغتسل انسلخ من الذنوب. (المصدر)}