مقدمه
گوهر اسلام، سعادت و نجات آدمی است و باورهای دینی و احكام اخلاقی و فقهی در راستای این غایت نازل شده اند. این آموزه های هستمندانه و بایستی از خالق حكیمی تجلّی می یابد كه به نیازهای روحی و جسمی، مادی و معنوی، فردی و اجتماعی كاملاً آگاه است. احكام الهی مربوط به پوشش زن نیز با این فلسفه و حكمت حكیمانه صادر شده است.
زن با عنصر حجاب اسلامی، به تهذیب و تزكیه ی نفس و ملكات نفسانی پرداخته و قرب الهی را فراهم ساخته و زمینه ی رشد معنوی مردان را در اثر حفظ نگاه تأمین می كند؛ هم چنان كه خداوند سبحان خطاب به پیامبر می فرماید: «به مردان مؤمن بگو تا چشم های خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، كه این بر پاكیزگی جسم و جان ایشان اصلح است»؛[1] هم چنین می فرماید: « به زنان و دختران خود و زنان مؤمن بگو كه خویشتن را به چادرهای خود فرو پوشند كه این كار برای این است كه آنها به عفت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت آزار نكشند؛ خداوند در حق خلق، آمرزنده و مهربان است.»[2] شایان ذكر است كه حجاب و پوشش اسلامی برای مردان و زنان، تنها از كاركرد فردی برخوردار نیست و فقط برای سامان دهی خلقیات و ملكات نفسانی آدمیان مؤثر نمی باشد، بلكه از كاركرد اجتماعی نیز برخوردار است؛ غرایز و التهاب های جسمی، و معاشرت های بی بندوبار را كنترل، و بر تحكیم نظام خانواده افزوده، و از انحلال كانون محكم زناشویی جلوگیری نموده، و امنیت اجتماعی را فراهم می سازد.
البتّه و صد البتّه كه حفظ نظام خانواده از مهم ترین ارزش های آدمی است. آنان كه میان نظام خانواده و روابط نامشروع تمایز قایل نیستند؛ به لحاظ معرفتی، نسبی گرایند و معیار سنجش معرفت صحیح از سقیم را انكار می كنند. این گروه، حتّی برای رویكرد و اندیشه ی خود نیز ارزش معرفتی قایل نیستند و همیشه در شكاكیت مطلق گرفتارند. كسی كه هدفمندانه زیست كند، برای رفتارها و اندیشه ها، معیارمندانه دست به گزینش می زند، تا به اهداف متعالی انسانی و الهی دست یازد؛ و حفظ حجاب و پوشش اسلامی و به تبع آن، حفظ نظام خانواده نیز از آن رو ارزش دارند كه تأمین كننده ی سعادت آدمی و منشأ قرب الهی هستند.
حال اگر كسانی با نگاه دینی و اسلامی و یا با رویكرد جامعه شناختی و روان شناختی، مسئله ی حجاب را ارزیابی كنند، به كاركردهای مادی و معنوی، فردی و اجتماعی آن پی برده، به تأیید و ترویج آن اقدام می كنند؛ بنابراین، پوشش اسلامی زن به منزله ی یك حفاظ ظاهری و باطنی در برابر افراد نامحرم است كه مصونیت اخلاقی، خانوادگی، اجتماعی و پیوند عمیق میان حجاب ظاهری و بازداری باطنی را فراهم می سازد.
چالش ها و پرسش های معاصر كه ذهن نسل جوان را به خود مشغول ساخته، حوزه ی پوشش و حجاب اسلامی را نیز دربر گرفته است؛ مسائلی هم چون: آثار و فواید حجاب، رابطه ی حجاب و عفاف، فلسفه ی تفاوت پوشش زن و مرد، رنگ مشكی چادر، رابطه ی حجاب و آزادی، پوشش و حق انتخاب، نوع حجاب و...
محقق فرزانه جناب حجت الاسلام حسین مهدی زاده از پژوهشگران گروه تربیت و مشاوره ی مركز، در پاسخ گویی به پرسش های فوق، از توفیق خوبی برخوردار بوده است.
در پایان بر خود لازم می دانم از تلاش محقق عزیز؛ و نیز از حجج اسلام سید محمد علی داعی نژاد (معاونت پژوهشی)، اسدالله طوسی (مدیر گروه تربیت و مشاوره) و حمید كریمی (مدیر پروژه ها) و سایر مدیران و كارمندان مركز كه در آماده سازی این اثر، تلاش مخلصانه نموده اند؛ به ویژه از حضرت حجت الاسلام والمسلمین حسینی بوشهری، مدیر مركز مدیریت حوزه و مدیر مركز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه، تقدیر و تشكر نمایم.
عبدالحسین خسروپناه جانشین مركز مطالعات وپژوهش های فرهنگی
حوزه ی علمیه
عید سعید فطر 1423
--------------------------------------------
[1] . سوره ی نور (24)، آیه ی 30.
[2] . سوره ی احزاب (33)، آیه ی 59.