کیفیت ترکیب روح با جسم در انسان به گونه ای است که نمى ‏تواند ماوراء آنچه که الآن براى اوست، چیزى ببیند؛ از زندگى، به غیر از لذت مادی چیزی حس نمى ‏کند. اگر به من بگویند باید بمیرى، برداشت اولیه ‏ام این است که نابود مى ‏شوم؛ در حالى که این طور نیست، «أنا» از بین نمى‏ رود. امروز انسان به حسب این عالم، این قالب ثقیل را مى‏ خواهد، فردا به حسب عالم دیگر، قالب دیگرى اقتضا دارد. در تمام این عوالم، شکل و شمایل انسان محفوظ است. روح بدون قالب ممکن نیست. چهره اموات در برزخ، شبیه‏ همان ایامى است که در حیات دنیا بوده ‏اند. اموات الآن آن طرف زندگى‏ مى ‏کنند.
عالم «أنا»، عالم بسیار وسیعى است. قرآن کریم به صورت هنرمندانه «أنا»ى فرعونى را تا «أنا»ى رسول خداصلى الله علیه وآله معنا کرده است.
یک «أنا»ى باطل در انسان هست که مى‏ خواهد خودش را به جای خدا قرار دهد:
فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ‏ الْأَعْلى؛‏[۱]
[فرعون] گفت: من پروردگار برتر شما هستم‏.
اما انیّت رسول خداصلى الله علیه وآله غیر از خدا هیچ چیز دیگری نیست:
وَ ما رَمَیْتَ‏ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللَّهَ رَمى؛[۲]
و آن گاه که تیر مى‏ انداختى، تو تیر نمى ‏انداختى؛ بلکه خدا بود که تیر مى‏ انداخت‏.
«پرتاب تیر» را به رسول خداصلى الله علیه وآله نسبت مى‏ دهد؛ ولی همزمان آن را به خداوند نیز نسبت می دهد. خداوند از یک طرف «پرتاب تیر» را اثبات مى‏ کند و از یک طرف آن را نفی  مى‏ کند. این هم یک «أنا» است؛ ولى از نوعی است که طیّب و طاهر است و غیر از خدا هیچ ندارد. در بین این دو نوع هم انواع بسیاری از «أنا» هست. حضرت ابراهیم علیه السلام مى‏ گوید:
إِنِّی‏ ذاهِبٌ‏ إِلى‏ رَبِّی سَیَهْدین؛‏[۳]
من به سوى پروردگارم مى‏ روم؛ او مرا هدایت خواهد کرد.
این «أنا»ى حرکتى است. «أنا» هست؛ ولى در مسیر الهى حرکت مى‏ کند. «إِنِّی‏ ذاهِبٌ‏ إِلى‏ رَبِّی»؛ یعنى اگر مى‏ خواهى «أنا» اصلاح شود، در مسیر ربّ اصلاح مى ‏شود. باید در راه خدا رفت.
خداوند آنچنان هنرمندانه دنیا را با آخرت و عالم غیب، گره زده است که انسانی که عبادت مى‏ کند یا قرآن مى‏ خواند مثل ستاره براى عالم غیب و ملکوت مى‏ درخشد. به خواننده قرآن از سماوات نگاه مى‏ کنند و مى‏ بینند از خانه اش نور به سمت بالا مى ‏آید.[۴]
اینجا خودت را مکتوم نگه مى‏ دارى؛ آنجا مشهور مى‏ شوى. حب شهرت در دنیا نمى‏ گذارد آرام بگیرى؛ [و در نتیجه،] در آن طرف، اسمت از اذهان ملائکه محو مى‏ شود.
———————————————————————————
[۱]. سوره نازعات، آیه ۲۴.
[۲]. سوره انفال، آیه ۱۷.
[۳]. سوره صافات، آیه ۹۹.
[۴]. اصول الکافی، ج‏۲، ص۴۹۸

منبع : بنیاد هاد