اهل بیت رسول اکرم صلی الله علیه و آله طبق سفارش آن حضرت، در کنارقرآن کریم، بالاترین مرجع علمی اند که خداوند ایشان را برای هدایت و رهبری مسلمانان پس از رسول اکرم صلی الله علیه و آله برگزیده است. امام حسن عسکری علیه السلام یازدهمین امامی است که سکان کشتی هدایت را به دست گرفت. این پژوهش در پی آن است که با ترسیم شرایط سیاسی واجتماعی حیات ایشان، به عنوان عوامل مهم و اثرگذار در مضمون احادیث و چگونگی نشر آنها، شیوه های نقل و نشر حدیث و نقش اصحاب و شاگردان آن حضرت در حفظ و نقل حدیث را وا نماید و مدارس حدیثی را که در زمان ایشان رونق گرفت، معرّفی کند و آثاری را که به این حضرت نسبت داده اند، بررسی نماید.

بی گمان حضرت معصومه علیها السلام یکی از این بزرگانی است که قرن هاست پرتو افشانی می‎کند و در روشنایی پرتو هدایت و فیض او، هزاران انسان تشنه هدایت و فیض، به راه هدایت درآمده‎اند و سرشار از فیض ربانی آن بانوی ملکوتی جهان اسلام شده ‎اند

عملکرد سیاسی حضرات حُدَیث و نرجس خاتون از فرازهای مهم در تاریخ پرفروغ مکتب اسلام و به ویژه مذهب تشیع است. حُدَیث، مادر امام عسکری(علیه السلام) با زندگی و مبارزه خود در عرصه های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و اتخاذ شیوه های مدبّرانه، توانست از حریم ولایت و امامت دفاع نماید. وی در مقامی بود که توانایی حفظ اسرار امامت را داشت و امام عسکری(علیه السلام) او را وصی خود قرار داد و آن بانو دارای مسئولیت نیابت گردید. حضرت نرجس خاتون نیز ادامه دهنده خط مشی سیاسی و مبارزاتی حُدَیث بود. وی پس از شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) و در سخت ترین عرصه های سیاسی، در مقابل خلفای ظلم و جور عباسی ایستاد و از امام زمان(عج) دفع خطر نمود. در مجال اندک این مقاله، ابتدا از نقش حُدَیث و سپس در مورد نقش نرجس خاتون سخن رانده ایم.

سخاوت از آنجا که امامان معصوم علیهم السلام برترین نمونه و اسوه کامل صفات عالیه انسانی بودند، رفتار آنان در همه ابعاد می تواند برای پیروانشان درس آموز باشد. و یکی از آن صفات زیبا،سخاوت است. یکی از مهم ترین فرازهای سیره اجتماعی آن حضرت، توجه به دو اصل تولی و تبری می باشد.

شناسنامه حضرت

با اينكه در اسلام سفارش فراواني مبني به اظهار علاقه نسبت به كودكان شده است، اما اين مهرورزي و علاقه نبايد مصالح واقعي را تحت الشّعاع قرار بدهد، بلكه بايد با اظهار محبتِ مهار شده، با كودكان رفتار كرد.

محدث قمی در زمان خود یكی از مربیان بزرگ و معلمان اخلاق اسلامی در میان مردم و حوزه های علمیه شناخته می شد و در کلیه اخلاق حسنه و ملکات فاضله انسانى برجسته بود.

( دست بيفشانيد و عود بسوزانيد كه يازدهمين مسافر بهار، از راه مي رسد؛ قدم هايش شكوفه باران باد. ولادت امام حسن عسكري عليه السلام مبارك باد. 

( «هر كس به نشستن در مكاني معمولي از مجلس بسنده كند، خدا و فرشتگان بر او رحمت مي فرستند تا برخيزد».[1]

توبه، تمام سیئات و گناهانی را كه مانع اصلی تقرّب و نزديك شدن انسان به ربّ الارباب(خداوند سبحان) و وصل و پيوستن به اوست، مي زدايد و آيينه دل را برای دريافت نور ايمان جلا می­ بخشد.

ترجيع بند شيعه مي نازد به نام عسكري

عاشقا، مستانگى از سر بگير

ساقى از ره مى‏رسد ساغر بگير

مرغ دل را از قفس آزاد كن

با پرستوهاى عاشق پر بگير

1- قالَ الإمامُ أبُو مُحَمَّد الْحَسَنِ الْعَسْكَرى (عليه السلام) : إنَّ اللهَ تَبارَكَ وَ تَعالى بَيَّنَ حُجَّتَهُ مِنْ سائِرِ خَلْقِهِ بِكُلِّ شَىْء، وَ يُعْطِيهِ اللُّغاتِ، وَمَعْرِفَةَ

این نوشتار، کوششی است در شناساندن چهره های محدّثان و عالمان شیعی از یاران امام حسن عسکری علیه السلام که از خطّه نیشابور به محضر «خورشید بی غروب سامرّا» شتافته و یا از رهگذر مکاتبه و نامه نگاری، پیوند عمیق و ژرفی با حجّت خدا داشتند.

آنچه از دعاهای منقول از امامان شیعه به دست ما رسیده است، منبعی مطمئن و غنی برای شناخت تعالیم عرفانی و توحیدی امامان معصوم و ذخیره فرهنگی ارزشمندی برای بشریّت است.

در مورد قرآن مورد بحث، اگر چه دلیل قطعی بر این انتساب در دست نداریم ـ چون نوع خط و شیوه کتابتِ عبارتی که باعث انتساب این قرآن شده با شیوه کتابت و نوع خطّی که در سراسر قرآن مشاهده می شود متفاوت است

چون اندیشه انحرافی لطمه شدیدی بر عقاید مسلمانان می زد، و پیامدهای ناگواری در پی داشت، بدین جهت از آغاز پیدایش این تفکّر غلط، مورد نکوهش معصومان علیهم السلام قرار گرفت و این طایفه را بدتر از یهود و کفّار قلمداد کردند. زیرا چیزی مدّعی شده بودند که حتّی یهود و نصارا هم نگفته بودند. چرا که یکی از آثار این تفکّر غلط، غُلوّ درباره پیامبر و معصومان علیهم السلام بود. از این رو، امام عسکری علیه السلام مسلمانان را از پیروی چنین افرادی با چنین افکاری بر حذر می داشت و گاهی با برخی از ساده اندیشان و فریب خوردگان بسیار بزرگوارانه برخورد می کرد، به امید آنکه از باور خود دست بردارند.

مقدّمه

«کُنیه و القاب» ریشه کهن و تاریخی نزد اعراب قبل از اسلام دارد.

از جمله جریان های فاسدی که امام عسکری علیه السلام به شدّت از آن بیزاری جسته و مردم را از گرویدن به آن بر حذر می داشت، گروه «صوفیه» است. این فرقه از آغاز پیدایش توسّط «ابوالقاسم کوفی بهشمیّه» توانست تحت پوشش اسلام، عدّه ای از مسلمانانِ ساده لوح را بفریبد.