بسم الله الرحمن الرحیم

از آن جایی که دشمنان اسلام همیشه تلاش داشته و دارند که اربعین را به عنوان یک فکر و فرهنگ، محو کنند؛ تأکید ائمهعلیهم اسلام آن است که اربعین زنده بماند، چون اربعین یعنی ادامه ی امام حسین(علیه اسلام) و شیعه در این راستا وظیفه دارد بیشترین نگاه را جهت بقای اسلام، به اربعین بیندازد تا نسبت به مهم ترین عامل بقای اسلام کور نباشد.

حرکت حضرت سیدالشهداء(علیه اسلام) یک تذکر بود به همه ی تاریخ که چگونه از ظلمات زمانه می توان خود را رها کرد و در سال های اخیر مردم در حماسه ی اربعینی خود ذیل تذکر حضرت سیدالشهداء(علیه اسلام)، به روحی منوّرند که آن ها را از ظلمات فرهنگ اُموی جهان استکبار رهایی می بخشد و این است معنای حماسه ی میلیونی پیاده روی اربعین حسینی.

حماسه ی اربعین چیزی نیست که از ما شروع شده باشد، همه ی امامان ما در بزرگداشت اربعین اصرار می ورزیدند تا معلوم شود حرکتی که حضرت سیدالشهداء(علیه اسلام) شروع فرمودند یک حرکت عقیم نیست. در این رابطه حضرت امام عسکری(علیه اسلام) می فرمایند: «عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ؛ صَلَاه الْإِحْدَى وَ الْخَمْسِینَ وَ زِیارَه الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ‏ فِی‏ الْیمِینِ‏ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏». علامت های مؤمن پنج چیز است: «پنجاه و یک رکعت نماز» و «زیارت اربعین» و «انگشتر در دست راست کردن» و «پیشانی بر خاک نهادن» و  « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» را بلندگفتن».[1]

جابربن عبداللّه انصاری یکی از صاحبان اسرار آل محمدعلیهم اسلام است، او به خوبی می داند که چگونه با زیارت امام حسین(علیه اسلام) در اربعین، نشان  دهد آن حرکت، حرکتی نبود که در خود عقیم شود. جابر با این که در آن زمان نابینا است و با این که مسافرت در آن شرایط و با آن وضع از مدینه تا کربلا سخت طاقت فرسا است، متوجه است زیارت امام حسین(علیه اسلام) در اولین اربعین بعد از شهادت آن حضرت، یک زیارت معمولی نیست که تنها همراه باشد با ثواب های فردی؛ بلکه یک حضور و رسالت تاریخی است، رسالت در تاریخی که امام حسین(علیه اسلام) شروع کردند و آن حضوری است در راستای تقابل با حاکمیت استکباری امویان.

حماسه ی اربعین حسینی، حضور میلیونی انسان های وفادار به آرمان های قدسی امام حسین(علیه اسلام) است. در این حماسه، میلیون ها انسان  مصمّم حضور پیدا کرده اند برای پشت کردن به فرهنگ یزیدی استکبار جهانی. این حضور حماسی، خبر از آن می دهد که برای شیعه هویتی دیگر در حال شکوفائی است و شیعه از این طریق می خواهد به بهترین شکل با فرهنگِ حضور مردم در صحنه ها، از حیطه ی جهان استکباری عبور نماید. این حضور حماسی مردمی، مسلّماً آثار بسیار عمیقی در وجود تک تک انسان های حاضر در این اقیانوس انسانی خواهد گذاشت به طوری که هرکس خود را یک اقیانوس انسانِ تمدن ساز احساس می کند.

در حماسه ی اربعین حسینی رفتارهایی از تمدن سازی شیعه ظهور می کند که هرگز به چشم فرهنگ غربی نمی آید. از مردان و زنان محترمی که با پای پیاده خود را به ساده ترین شکل در انبوه جمعیت غرق کرده اند تا از اَنانیت خود هیچ چیز باقی نگذارند، تا خادمان زوّار حسین(علیه اسلام) که با اندک بضاعت خود، در خدمت زوّار قرار می گیرند؛ همه در حالِ نشان دادن اهدافی برای زندگی دینی هستند. زوّار و خدمه می خواهند در راستای اهداف بزرگ خود صورت ایثار امام حسین(علیه اسلام) را در این صحنه ها به ظهور برسانند و با از خودگذشتگی خود به امام حسین(علیه اسلام) نزدیک شوند و نقش حسینی خود را در این تاریخ به فعلیت آورند.

انبوه زائران اربعین حسینی و خدمه ها ی زوّار، همه و همه به خوبی می دانند در چه تاریخی قرار دارند و چه تمدنی از طریق آن ها در حال وقوع است. اینان به دنبال دستور خداوند به رسولش هستند که فرمود: «فَاسْتَقِمْ كَما أُمِرْتَ وَ مَنْ تابَ مَعَك‏» خودت و همراهانت در راستای رسالتی که دارید پایداری و مقاومت کنید و استکبار جهانی را در موضع متهم قرار دهید و روشن نمایید که باید عقیده ی توحیدی در تاریخ به صورت فعّال و نقش آفرین حضور داشته باشد.

در روایت از امام صادق(علیه اسلام) خطاب به یکی از یاران شان داریم که می فرمایند: «زُرِ الْحُسَینَ وَ لَا تَدَعْهُ. قَالَ: قُلْتُ مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ: مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَه حَسَنَه وَ مَحَى عَنْهُ سَیئَه وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَه. فَإِذَا أَتَاهُ، وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكَینِ یكْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِیهِ مِنْ خَیرٍ وَ لَا یكْتُبَانِ مَا یخْرُجُ مِنْ فِیهِ مِنْ شَرٍّ وَ لَا غَیرَ ذَلِكَ. فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا: یا وَلِی اللَّهِ مَغْفُوراً لَكَ أَنْتَ مِنْ حِزْبِ اللَّهِ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَیتِ رَسُولِه، وَ اللَّهِ لَا تَرَى النَّارَ بِعَینِكَ أَبَداً وَ لَا تَرَاكَ وَ لَا تَطْعَمُكَ أَبَداً». حسین(علیه اسلام) را زیارت كن و آن را ترك مكن. می گوید: عرض كردم: ثواب كسى كه آن حضرت را زیارت كند چیست؟ حضرت فرمودند: كسى كه پیاده زیارت كند آن حضرت را، خداوند به هر قدمى كه برمى‏ دارد، یك حسنه برایش نوشته، و یك گناه از او محو مى ‏فرماید و یك درجه مرتبه‏اش را بالا مى ‏برد. و وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موكّل او مى‏ فرمایدكه آنچه خیر از دهان او خارج می شود را نوشته و آنچه شرّ و بد مى‏ باشد را ننویسند. و وقتى برگشت با او وداع كرده و به وى مى‏ گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد. و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بیتِ رسولش مى ‏باشی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه ی خود نخواهد نمود.[2]

عنایت داشته باشید حضرت صادق(علیه اسلام) چگونه روشن می کنند وقتی انبوه شیعیان با نظر به زیارت امام حسین(علیه اسلام) مسافت های طولانی را پیاده طی می کنند به چه برکاتی نایل می شوند و با انس ملائکه اللّه با آن ها چه انسان های فرهیخته ای که حاصل آن زیارت و آن پیاده روی است، به جامعه برمی گردند. ملائکه به او خطاب می کنند: «یا وَلِی اللّه» آیا کسانی که شایسته ی چنین خطابی می شوند و با غفرانی که نصیب آن ها می شود و یک نحوه عصمت در شخصیت آن ها پدید می آید، دیگر انسان های معمولی خواهند بود؟ یا انسانی هستند با مسئولیتِ ساختن جهانی سراسر پاکی و ایمان؟

توجه داشته باشید که سؤال کننده از ثواب زیارت امام حسین(علیه اسلام) می پرسد و حضرت موضوعِ زیارت به صورت پیاده را به میان می آورند و می فرمایند: «مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً» تا روشن شود حضرت، به زیارت کردن به صورت پیاده نظر دارند. و اساس این نگاه از طریق پیامبر(صلّی الله عليه و آله و سلّم) در رابطه با پیاده رفتن به حجّ بیت اللّه الحرام مطرح شده است و امام سجاد(علیه اسلام) در همین رابطه می فرمایند: «مَا تَقَرَّبَ الْعَبْدُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِشَی ءٍ أَحَبَّ إِلَیهِ مِنَ الْمَشْی إِلَى بَیتِهِ الْحَرَامِ عَلَى الْقَدَمَینِ، وَ أَنَّ الْحَجَّه الْوَاحِدَه تَعْدِلُ سَبْعِینَ حَجَّه. وَ مَنْ مَشَى عَنْ جَمَلِهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ مَا بَینَ مَشْیهِ وَ رُکُوبِهِ. وَ الْحَاجُّ إِذَا انْقَطَعَ شِسْعُ نَعْلِهِ، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ مَا بَینَ مَشْیهِ حَافِیاً إِلَى مُنْتَعِلٍ»[3] عبد به سمت خدا نزدیک نمی شود به چیزی دوست داشتنی تر از پای پیاده به خانه ی خدارفتن، و یک حج او ثواب هفتاد حج را دارد. و کسی که گاهی از شترش پیاده شود و در کنارش راه رود ثواب بین آن مقداری که پیاده رفته تا زمانی که سوار شده را به او جدا می دهند، و حاجی اگر بند کفشش باز شود (یعنی کفشش از پایش دربیاید و مجبور شود پا برهنه برود) ثواب آن مقداری که پا برهنه رفته تا جایی که کفش پوشیده را جدا به او می دهند.

در روایتی دیگر حضرت صادق(علیه اسلام) روشن می کنند وقتی زائر امام حسین(علیه اسلام) پیاده به زیارت حضرت می رود، قبل از رسیدن به کربلا با پاک شدن از گناهانش و افزون شدن حسناتش، در مقام اُنس با خدا قرار می گیرد و چون به حائر و حواشی قبر مبارک حضرت رسید، به مقام مصلحینِ برگزیده می رسد که دغدغه ی اصلاح جوامع بشری را دارند و چون زیارت او به اتمام رسید، به مقام فائزین و پیروزمندان صحنه ی تمدن سازی نایل می شود و حرکات او حتماً به نتیجه ی لازمِ خود می رسد تا آن جایی که رسول خدا(صلّی الله عليه و آله و سلّم) از طریق ملائکه اللّه به او سلام می رسانند که تمام موانع تو در رابطه با انس با خدا برطرف شده. راستی انسان تا کجا باید صعود کند که رسول خدا(صلّی الله عليه و آله و سلّم) یعنی انسانی که در فتح تاریخ جاهلیت تا آن اندازه پیروز شد، به او سلام برساند و او را از خودش بداند. آری حماسه ی اربعین حسینی ادامه ی همان فتح تاریخی است که رسول خدا(صلّی الله عليه و آله و سلّم) پایه گذاری فرمودند: اصل روایت چنین است: «عَنِ الْحُسَینِ بْنِ ثُوَیرِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(علیه اسلام):‏ یا حُسَینُ! مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یرِیدُ زِیارَه قَبْرِ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی(علیه اسلام) إِنْ كَانَ مَاشِیاً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَه حَسَنَه وَ مَحَى عَنْهُ سَیئَه حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ كَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِكَهُ كَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَكٌ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(صلّی الله عليه و آله و سلّم) یقْرِؤُكَ السَّلَامَ وَ یقُولُ لَكَ: اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَكَ مَامَضَى». عنایت دارید که در این روایت باز حضرت می فرمایند: «إِنْ كَانَ مَاشِیاً» اگر پیاده به زیارت رود آن برکات خاص را نصیب خود می کند.

حسین  بن ثُویر می گوید: امام صادق(علیه اسلام) فرمودند: اى حسین! كسى كه از منزلش بیرون آید و قصدش زیارت قبر حضرت حسین ابن على(علیه اسلام) باشد. اگر پیاده رود، خداوند منّان به هر قدمى كه برمى‏ دارد یك حسنه برایش نوشته و یك گناه از او محو مى‏ فرماید. تا زمانى كه به حائر برسد و پس از رسیدن به آن مكان شریف، حضرت حق تبارك و تعالى او را از رستگاران قرار مى‏ دهد. تا وقتى  مراسم و اعمال زیارت را به پایان برساند، در این هنگام او را از فائزین محسوب مى‏ فرماید، تا زمانى كه اراده ی مراجعت نماید، در این وقت فرشته‏ اى نزد او آمده و مى‏ گوید: رسول خدا(صلّی الله عليه و آله و سلّم) به تو سلام می رساند و به خطاب به تو مى فرماید: از ابتداء عمل را شروع كن، تمام گناهان گذشته ‏ات آمرزیده شد.[4]

حضرت صادق(علیه اسلام) یعنی پایه گذار هویت تشیع در روایتی دیگر روشن می کنند که چگونه قدم هایی که انسان به سوی زیارت امام حسین(علیه اسلام) برمی دارد به او قدرت تصرف در کلّ جهان را می دهد و خداوند تمام تقاضای او را برآورده می کند. می فرمایند: «إِنَّ الرَّجُلَ لَیخْرُجُ إِلَى قَبْرِ الْحُسَینِ(علیه اسلام) فَلَهُ إِذَا خَرَجَ مِنْ أَهْلِهِ بِأَوَّلِ خُطْوَه مَغْفِرَه ذُنُوبِهِ، ثُمَّ لَمْ یزَلْ یقَدَّسُ بِكُلِّ خُطْوَه حَتَّى یأْتِیهُ فَإِذَا أَتَاهُ نَاجَاهُ اللَّهُ تَعَالَى فَقَالَ: عَبْدِی سَلْنِی أُعْطِكَ؛ اُدْعُنِی أُجِبْكَ؛ اُطْلُبْ مِنِّی أُعْطِكَ، سَلْنِی حَاجَه أقضیها لَكَ قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ(علیه اسلام): وَ حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ یعْطِی مَا بَذَلَ».[5] شخصى كه به زیارت قبر حضرت حسین بن على(علیه اسلام) مى‏ رود، زمانى كه از اهلش جدا شد با اولین گامى كه بر مى‏ دارد تمام گناهانش آمرزیده مى‏ شود. سپس با هر قدمى كه برمى‏ دارد پیوسته تقدیس و تنزیه شده تا به قبر برسد. و هنگامى كه به آن جا رسید حق تعالى او را خوانده و با وى مناجات نموده و مى ‏فرماید: بنده من! از من بخواه تا به تو عطا نمایم، من را بخوان تا اجابتت نمایم، از من طلب كن تا به تو بدهم، حاجتت را از من بخواه تا برایت روا سازم. راوى مى‏ گوید، امام(علیه اسلام) فرمودند: و بر خداوند متعال حق و ثابت است آنچه را كه بذل نموده عطا فرماید.

تفاوت درجه ی زائر امام حسین(علیه اسلام) در روایات فوق، به تفاوت شدت عزم و تصمیمی بستگی دارد که زائران در جان خود پرورانده اند.

«والسلام علیكم و رحمه الله و بركاته»

[1] - المزار الكبير (لابن المشهدي)، ص 352.

[2] - كامل الزيارات، ص134.

[3] - من لا يحضره الفقيه، ج‏2، ص 219.

[4] - كامل الزيارات، ص132.

[5] - وسائل الشيعه، ج‏14، ص 421.