ام داود دختر عبدالله بن ابراهيم و مادر رضاعى امام صادق عليه السلام است.

داود، فرزند حسن و نوه امام حسن مجتبى عليه السلام و برادر رضاعى امام صادق عليه السلام مى باشد.

منصور دوانيقى جمعى از آل ابى طالب را زندانى كرد؛ از جمله آنان عبدالله بن الحسن بود منصور دو فرزند عبدالله، محمد و ابراهيم را به شهادت رسانيد و داود (برادر رضاعى امام صادق عليه السلام) را در زندان نگه داشت.

ام داود مى گويد: من از داود خبرى نداشتم، او در عراق زندانى بود، پيوسته دعا مى كردم و به درگاه الهى تضرع مى نمودم. از برادران ايمانى مى خواستم كه براى برآورده شدن حاجاتم، دعا كنند؛ ولى با همه اصرارى كه در دعا داشتم، از اجابت آن خبرى نبود و نااميد شدم. روزى براى عيادت امام صادق عليه السلام كه مريض بودند، به محضرشان شرفياب شدم. از احوالش پرسيدم و براى او دعا كردم. آن حضرت به من فرمود: «اى ام داود! داود چه مى كند؟» عرض كردم: اى آقاى من! مدت مديدى است كه از اوخبرى ندارم، و او درعراق زندانى است. حضرت فرمودند: «چرا از دعاى استفتاح غافلى؟ دعاى استفتاح دعايى است كه با آن درهاى آسمان باز مى شود و خواننده آن، دعايش مستجاب مى گردد».

ام داود مى گويد: بعد از اين كه آن دعا را خواندم، شب خوابيدم، در آخر شب پيامبر(صلی الله علیه وآله) را ديدم در حالى كه آن حضرت مى فرمود: اى ام داود، بر تو و دوستانت بشارت باد، حاجتت برآورده مى شود و خداوند متعال فرزندت را حفظ مى كند و او را به تو باز خواهد گرداند.

ام داود مى گويد: از خواب بيدار شدم. بعد از مدتى ديدم فرزندم داود وارد شد. از حال او پرسيدم. او جواب داد: من در زندان بسيار تنگى محبوس بودم و غل و زنجير به بدنم سنگينى مى كرد. اين حال تا نيمه رجب ادامه داشت. ناگهان فرستاده منصور را ديدم كه به زندان آمد و دستور داد زنجير از پايم بگشايند و به من احسان نمايند. او دستور داد تا ده هزار درهم به من بدهند و مرا بر مركبى نفيس سوار كنند كه شتابان به سوى مدينه حركت كنم. من هم با شتاب آمدم و اكنون به مدينه رسيدم.

ام داود مى گويد: داود را خدمت امام صادق عليه السلام بردم. او بر آن حضرت درود فرستاد و ماجراى خود را خدمت ايشان عرض كرد.[1]

اعمال ام داود

بعد از آن كه ام داود از حضرت خواست كه كيفيت و آداب اين عمل (دعاى استفتاح) را بيان كند، آن حضرت فرمود: «اى ام داود! ماه رجب نزديك است، اين همان ماهى است كه دعا در آن مستجاب مى شود؛ ماه خداست؛ پس در اين ماه سه روز ايام البيض (سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم) را روزه بگير و روز پانزدهم هنگام زوال آفتاب غسل كن و لباس نظيف بپوش و نافله ظهر (هشت ركعت) و نماز ظهر را به جا آور؛ قنوت و ركوع و سجده هاى آن را نيكو انجام ده.

سپس دو ركعت نماز بخوان و بعد از آن صد مرتبه بگو: يا قاضى حوائج السّائلين.

پس نافله عصر (هشت ركعت) را به جا آور[2] و بعد از آن نماز عصر را بخوان- سعى كن كسى بر تو وارد نشود و با تو سخن نگويد و تو را مشغول نسازد- پس رو به قبله بنشين و حمد را صد مرتبه و توحيد را صد مرتبه و آية الكرسى را ده مرتبه بخوان. بعد از آن سوره هاى انعام، بنى اسرائيل، كهف، لقمان، يس، صافات، حم سجده، حم عسق، دخان، فتح، واقعه، ملك، قلم و از سوره انشقاق تا آخر قرآن را بخوان و اگر برايت ممكن نيست، سوره توحيد را هزار مرتبه بخوان.[3]

و بعد از آن كه سوره ها را خواندى همان طور كه رو به قبله هستى اين دعا (دعاى استفتاح) را بخوان.[4]

بنا بر نقل سيد بن طاووس، پس از سخنان امام صادق عليه السلام، ام داود گفت: «به امام صادق عليه السلام عرض كردم: آقاى من! آيا اين دعا را در غير ماه رجب نيز مى توان خواند؟» امام عليه السلام فرمود: «آرى، در روز عرفه اگر روز عرفه با روز جمعه مصادف شود، به مجرد اين كه دعا كننده، اين دعا را بخواند، خداوند گناهانش را مى آمرزد. همچنين در هر ماه مى توان ايام البيض (روزهاى 13، 14 و 15) را روزه گرفت و دعا را همان گونه كه بيان كردم، به جا آورد.»[5]

--------------------------------------
[1]  فضائل الاشهر الثلاثه، شيخ صدوق، ص 37- 33؛ بحارالانوار، ج 95، ص 400- 398.
[2]  در روايت ديگرى آمده است كه در هر ركعت از نافله عصر بعد از حمد، سه مرتبه توحيد و يك مرتبه سوره كوثر را بخوان( سيد بن طاووس، اقبال، ج 3، ص 242).
[3]  شيخ مفيد فرمودند: اگر خواندن اين سوره ها براى كسى ممكن نيست، حمد را صدمرتبه و آية الكرسى را ده مرتبه و سوره توحيد را هزار مرتبه بخواند. سيدبن طاووس مى فرمايد: اگر براى كسى به دليل عذرى مثل مسافرت اين هم ممكن نيست، صدمرتبه سوره توحيد كافى است.( اقبال، ج 3، ص 242)
[4]  اين دعا در كتاب مفاتيح الجنان در قسمت اعمال ماه رجب آمده است.
[5]  اقبال الاعمال، سيد بن طاووس، ج 3، ص 251.