فضایل اخلاقی امام حسین (علیه السلام)
منبر دوم: «حسین بن علی علیهما السلام» نماد جاویدان آیات شریف قرآنی است:
«تطهیر»
«انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا».  ، [۱۰]
«مودت»
«قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی» [۱۱]؛
«مباهله»
«فقل تعالوا ندع ابنائنا وابنائکم ونسائنا ونسائکم وانفسنا وانفسکم...»  [۱۲]
 در یک کلام می توان گفت: او، تجسم قرآن است که رسول خدا در حق او می فرماید:
«حسین منی، وانا من حسین. حسین از من، و من از حسینم.» [۱۳] [۱۴]
بنابراین فضایل اخلاقی او، آیینه قرآن به شمار می آید. اینک به چند مورد از آن ها به طور خلاصه می پردازیم:
 خودسازی
 از جمله فضایل اخلاقی امام حسین (علیه السلام) ، روح پاک و معنویت آن حضرت بود. ایشان لحظه ای از یاد خدا غافل نمی شد و بخش اعظم اوقاتش را به عبادت پروردگار و ذکر دعا و قرائت قرآن می گذرانید؛ چنان که فرزند عزیزش، حضرت امام سجاد (علیه السلام) در این باره می فرماید:
«العجب کیف ولدت، کان ابی یصلی فی الیوم واللیلة الف رکعة،
من تعجب می کنم از پدرم که او چگونه صاحب فرزند شده است؟ در حالی که شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند! » [۱۵] [۱۶]
(این سخن، به کثرت عبادت امام حسین (علیه السلام) اشاره دارد.)
مسروق خادم در روز عرفه:
«مسروق خادم» نیز که خود از پیروان اهل بیت (علیهم السلام) است، می گوید: روز «عرفه» در صحرای عرفات گردش کنان به خیمه امام حسین (علیه السلام) وارد شدم. آن حضرت در جمع یاران و عاشقان مشغول خواندن قرآن و دعا بود و اشک چشمش همانند آب باران از ناودان، فرو می ریخت! [۱۷]
راوی دیگر می گوید: چون به خدمت امام حسین (علیه السلام) رسیدم، از او پرسیدم: چگونه به این حالت عبادت و خشیت رسیده ای؟
«ما اعظم خوفک من ربک؟». 
حضرت فرمود:
«لا یامن یوم القیامة الا من خاف الله فی الدنیا؛ [۱۸]
آرامش خاطر در پیشگاه الهی، در سایه تقوا و خشیت و عبادت فراهم می گردد.»
از این رو، روز تاسوعا هنگامی که سپاهیان یزید تهاجم به سوی خیمه های اهل بیت را شروع کردند، آن حضرت خطاب به برادرش ابوالفضل (علیه السلام) فرمود: «جانم به فدایت برادرم! سعی کن از این مهاجمان، امشب را مهلت بگیری، تا به عبادت و دعا مشغول شویم. خدا می داند که من عاشق عبادت و راز و نیازم. دوست دارم به نماز و دعا و خواندن قرآن بپردازم...» . [۱۹] [۲۰]
عرفان امام حسین (علیه السلام)
 انسان های غیر معصوم، با علم و معرفت محدود نمی توانند میزان فضایل امام حسین (علیه السلام) از جمله عرفان ایشان را بررسی نمایند؛ ولی با توجه به بیانات خود حضرات معصومین (علیهم السلام) از یک طرف، و آثار علمی آنان از طرف دیگر، می توان به گوشه ای از کمالات آن بزرگواران اشاره نمود:
امام حسین (علیه السلام) از نظر وراثت، در خاندان عصمت و آغوش پاک مادری همچون فاطمه زهرا {پرورش یافت و با علم و آگاهی و معرفت لازم پیش رفت و قلب نازنینش را با «حب» الهی پر کرد و از نور اقدس خدایی کمک گرفت و به کمالات بی پایان و تاثیرگذار نایل شد.
 فرازهایی از دعای عرفه
 اینک توجه شما خوانندگان عزیز را به بخشی از فرازهای دعای عرفه که توسط خود امام حسین (علیه السلام) صادر شده است، معطوف می دارم:
ـ «وایقظتنی لما ذرات فی سمائک و ارضک؛ [۲۱]
خداوندا! تو بیدارم کردی به آنچه در زمین و آسمان آفریدی».
ـ «اللهم اجعلنی اخشاک کانی اراک؛ [۲۲]
خدایا چنان خشیت از خویش را بر دلم انداز که گویا تو را می بینم.»
ـ «الهی... منک اطلب الوصول الیک، وبک استدل علیک، فاهدنی بنورک الیک؛ [۲۳]
خدایا از تو خواهم که مرا به خود رسانی و به وسیله ذاتت به خودت هدایت نمایی. پس مرا با نور خویش به خویشتن برسان».
ـ «انت الذی اشرقت الانوار فی قلوب اولیائک حتی عرفوک و وحدوک. ماذا وجد من فقدک؟ و ماالذی فقد من وجدک؟؛ [۲۴]
تو نور معرفت را بر دل اولیایت تاباندی، تا این که تو را شناختند و موحد شدند. کسی که تو را ندارد، چه دارد؟ و آن که تو را دارد، چه ندارد؟».
بدون تفسیر و تفصیل، از این فرازها استفاده می شود که امام حسین (علیه السلام) با علم و بصیرت درونی، خشیت قلبی، دلبستگی و حب الهی، و تمسک به نور خداوندی به حالتی رسید که زمین و زمان را تحت تاثیر قرار داد!
دعای باران امام حسین (علیه السلام):
او در زمان پدر، در شهر کوفه، در حالی که قحطی و بی آبی آن سامان را تهدید می کرد و مردم را به زحمت انداخته بود، به امر مولا امیرمؤمنان به دعا پرداخت؛ هنوز از راز و نیاز کنار نکشیده بود که باران رحمت نازل شد و نشان داد که حسین در «عالم تکوین» مؤثر است!. [۲۵]
جدا شدن دست جوان از دوش زن با دعای حضرت:
در یک واقعه دیگر، زن و مرد جوانی در کنار کعبه در حال طواف، دست روی دست همدیگر گذاشته، حریم شریعت را زیر پا نهادند! آنان به عذاب آسمانی گرفتار گردیده، دست ها به هم پیوستند! چاره از همه جا گسست و باید دست ها بریده می شد! امیر مکه از امام حسین (علیه السلام) کمک خواست. نور دیده زهرا {، با خالق خویش مناجات نمود، با چشم گریان و دلی سوزان دعا کرد و سپس دست مرد جوان را از دست زن جوان جدا ساخت و نشان داد که حسین، صاحب جایگاه است. [۲۶] [۲۷]
دیدن ندیدنی ها در شب عاشورا:
در شب عاشورا نیز در جمع اصحاب سخنانی ایراد نمود و از یاران خواست: هر کس دوست دارد، می تواند به خانه و کاشانه اش برگردد! وقتی همگی بر وفا داری و جانبازی مبادرت ورزیدند، امام حسین (علیه السلام) فرمود: «در این لحظه، به دقت بنگرید و جایگاه خود را در بهشت ببینید. آنان نگریستند و ندیدنی ها را دیدند.» [۲۸] [۲۹]
 نتیجه این بحث
بررسی تاریخ اصحاب امام حسین (علیه السلام) ، به ویژه شهیدان کربلا نشان می دهد که آنان از فروغ نورانی آن حضرت خوب استفاده کردند؛ آن چنان مسیر معرفت و عرفان را پیمودند که در آستانه شهادت می خندیدند و با هم شوخی می کردند. (همانند بریر و عبدالرحمن) [۳۰] شخصیتی مانند «زهیر بن قین» که تا روز ۲۱ ذی حجه سال ۶۰ هجری از هواداران خلیفه سوم و از دشمنان امیر مؤمنان به حساب می آمد، با یک دیدار امام حسین (علیه السلام) آن چنان متحول شد که روز عاشورا یکی از پرچمداران سپاه حسینی گشت و... [۳۱] [۳۲]
ما نیز می توانیم از سیره حسینی درس ها بگیریم، با معرفت و آگاهی پیش رویم، با تمام همت فرایض دینی را انجام داده، از حرام اجتناب کنیم. در آن صورت، طبق وعده الهی،
«یا ایها الذین آمنوا اتقوالله وآمنوا برسوله، یؤتکم کفلین من رحمته، ویجعل لکم نورا تمشون به...».  [۳۳]
نور حق بر دل هایمان می تابد و در سایه آن می توانیم
در صراط حق حرکت نموده، ندیدنی ها را ببینیم.
 «سنریهم آیاتنا فی الآفاق وفی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق» [۳۴]
آری، راه رسیدن به عرفان حسینی، شروع از «یقظه و بیداری»، سپس انجام فرایض و ترک محرمات، آن گاه رسیدن به مقصد و فتح قله بندگی، در پرتو هدایت راهنمای مسیر عبودیت است.
خداوندا! توفیق پیمودن چنین مراحل ارزشمندی را به همه خوانندگان ارزانی دار.

-----------------
پی نوشتها: 
۱۰- احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.   
۱۱- شوری/سوره۴۲، آیه۲۳.   
۱۲- آل عمران/سوره۳، آیه۶۱.   
۱۳- اسدالغابة، ج۲، ص۲۰.   
۱۴ - فرائد السمطین، ج۲، ص۱۳۰، ح۴۲۹.
۱۵- امینی، الغدیر، ج۵، ص۲۵.
۱۶- جلاء العیون شبر، ج۲، ص۲۸.
۱۷- سفینة البحار، ج۱، ص۲۵۸ (۲ جلدی).
۱۸- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۹۲.   
۱۹- ابن اثیر، کامل فی التاریخ، ج۴، ص۵۷.   
۲۰- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۹۲.   
۲۱- مفاتیح نوین، ص۸۱۹.
۲۲- مفاتیح نوین، ص۸۲۳.
۲۳- مفاتیح نوین، ص۸۳۸.
۲۴- مفاتیح نوین، ص۸۳۹.
۲۵- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۸۷.   
۲۶- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۸۳.   
۲۷- مدینة المعاجز، ج۳، ص۵۰۶.   
۲۸- علل الشرایع، ج۱، ص۲۲۹.   
۲۹- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۹۷.   
۳۰- بحارالانوار، ج۴۵، ص۱.   
۳۱- تاریخ طبری، ج۴، ص۲۹۸.   
۳۲- بررسی تاریخ عاشورا، ج۳۶ ص۱۹۸.
۳۳- حدید/سوره۵۷، آیه۲۸.   
۳۴- فصلت/سوره۴۱، آیه۵۳.