یکی از موضوعات بسیار مهم، شناخت میزان و ترازو در خود است. خدای متعال از همان زمان کودکی به تدریج ترازوهایی به انسان می دهد. انسان، هر صحبتی که می شنود، در آن ترازو قرار داده و نمره ای به آن می دهد؛ یا آن را می ‏پذیرد و یا رد می‏ کند.
همه افراد ترازو را دارند؛ منتهی باید بدانیم که چه ترازویی داریم و چه کاری از آن بر می‏ آید؟ آیا ترازوی ما درست است یا خراب؟ سخنی را که من شنیده‏ ام و برای آن هفتاد درصد ارزش قائل شده ام، آیا ارزش واقعی آن هفتاد درصد است؟
اهل بیت علیهم السلام فرمایش های زیادی دارند؛ کسی که خیر دنیا و آخرت را می خواهد باید به آن فرمایش ها عمل کند. چرا ترازوهای ما اصلاً روایات را خوب درک نمی کند و زمانی که روایت را می ‏شنویم به ما جواب نمی‏ دهد؟ چون ترازو معیوب است. آن مسائلی که باید در نظر ما عظیم باشد، عظیم نیست و مسائلی که نباید عظیم باشد، عظیم است. ما گرفتاریم، یکی از ارکان روح ما معیوب است و تراز نیست. هیچ وقت هم به فکر نیفتاده ایم که ترازوی ما مشکل دارد و آن را درست، میزان نمی ‏کنیم! ما هستیم و یک دنیا آشوب.
قرآن کریم به ما گوشزد می کند که:
قُلْ کُلٌ‏ یَعْمَلُ‏ عَلى‏ شاکِلَتِهِ فَرَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدى‏ سَبیلا؛[۱]
بگو: هر کس بر حسب شاکله و طبیعت خود عملى انجام خواهد داد و خداى شما بر آن کس که راه هدایت یافته از همه آگاهتر است‏.
هر کس ساختاری دارد و هر عملی انجام دهد، برگرفته از ساختارش است. این ساختار از کجا تشکیل شده است؟ شاکله از چند کانال، مورد هجوم و تأثیر است. بخشی از این ساختار و شاکله از خانواده، پدر و مادر و اطرافیان، بخشی از مدرسه و بخشی از مطالبی که شنیده ایم، درست شده است. همچنین اعصاب و روان نیز بر شاکله تأثیر زیادی دارد. 
ما تأثیراتی را پذیرفته ‏ایم و این شاکله را درست کرده ‏ایم؛ مثلاً کسی که بسیار فقیر بوده است، معادلات خاصی برای خرج کردن پول دارد که [این معادلات] شاکله او شده است؛ علتش هم فقری بوده که در دل او نفوذ کرده است یا کسی که اطرافیان او برخوردی خشن داشته اند، همین را یاد گرفته و می‏خواهد آن خشونت را در همه برخوردهایش اعمال کند؛ چون شاکله او خشن شده است.
قرآن می ‏فرماید: «کُلٌ‏ یَعْمَلُ‏ عَلى‏ شاکِلَتِهِ»؛ ولی نمی‏ فرماید: شاکله، قابل اصلاح نیست. بله؛ زمانی که عملی از انسان صادر شود، رنگ شاکله را گرفته است. اگر کانال خروجی شاکله که اعمال از آن خارج می‏شود، آفتی داشته باشد، عمل خرابی از انسان صادر می شود. پس شاکله باید سالم باشد تا عمل صحیح از انسان صادر شود.
--------------
پی نوشت:
[۱]. سوره اسراء، آیه ۸۴.
------------------
منبع: بنیاد هاد