حضرت حمزه فرزند (عبدالمطلب بن هاشم)، و عموي گرانقدر پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از شخصيت هاي برجسته صدر اسلام بود که داراي صفاتي همچون خوش خلقي، ايمان راسخ، هوش و درايت، شجاعت، و وفاي به عهد بود. او پس از ايمان آوردنش به پيامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ و قبول دين مبين اسلام خدمات قابل توجهي به اسلام و حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و مسلمين انجام داد. مورخان ، براي اسلام آوردن حضرت حمزه دو نقل عمده را بيان مي کنند: بعضي اسلام آوردن حضرت حمزه را در سال دوم بعثت مي نويسند؛[1] برخي هم اسلام وي را در سال ششم بيان مي دارند.[2] امّا آنچه مسلم است با ايمان آوردن حضرت حمزه با توجه به جايگاهي که در ميان مکيان داشت آزار و اذيت مشرکان نسبت به پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ کاهش قابل توجهي يافت، و نيروي اسلام قوت بيشتري به خود گرفت. علامه جعفر مرتضي عاملي، در اين باره مي نويسند: اسلام حضرت حمزه مرحله جديدي بود که در محاسبات قريش نيامده بود، چرا که او معيارها را به کلي دگرگون کرده بازوي قريش را از توان انداخت و بر وحشت آن ها افزود، تا آن جا که طغيان آن ها فروکش کرد.[3]
لذا با توجه به خدمات حضرت حمزه به اسلام و حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بعد از شهادت آن جناب، حضرت نبي مکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ او را مفتخر به لقب (سيد الشهداء)[4] يعني سرور و آقاي شهيدان  نمود. همان طور که در حال حيات خود از طرف رسول اعظم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ملقب به اسد الله (شير خدا)، و اسد رسول الله (شير رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ) مفتخر شده بود.[5]
ابن حجر در اين باره مي نويسد: حمزة بن عبد المطلب، در جنگ احد توسط وحشي به شهادت رسيد در حالي که کمتر از 60 سال سن داشت و پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ او را ملقب به «اسدالله» نموده بود و بعد از شهادتش او را «سيد الشهداء» ناميد[6] و اين فضيلت از آن روز مخصوص حضرت حمزه عموي گرانقدر پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ گرديد چنان چه حضرت علي ـ عليه السلام ـ در نامه اي که به معاوية بن ابي سفيان مي نگارد و افتخارات اقوام و منسوبين خويش را بر مي شمارد، اشاره مي کند که: آيا نمي داني قومي از ما به شهادت رسيد اند که هر کدام داراي فضل و برتري نسبت به ساير شهدا دارند زماني که حضرت حمزه عموي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به شهادت رسيد پيامبر دستش را روي قبر او گذاشت و هفتاد تکبير گفت و او را سيد الشهداء ناميد.[7]
بنابراين علت اصلي سيد الشهداء ناميده شدن حضرت از سوي پيامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ به اين خاطر بود که آن بزرگوار در طول حيات با ارزش خود خدمات گرانقدري به اسلام نمود و با رشادت ها و جانبازي هاي خود پايه هاي دين جديد را مستحکم نمود، و هميشه به عنوان سربازي فرمانبردار و دلير در خدمت رسول معظم اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ بود.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ فروغ ابديت، جعفر سبحاني.
2ـ تاريخ پيامبر اسلام، محمد ابراهيم آيتي.
3ـ سيره رسول الله، رفيع الدين همداني.

پی نوشت ها:
[1]. ابن عبدالبر، الاستيعاب، بيروت، دارالجيل، 1412ق، ج1، ص423.
[2]. ابن سعد، الطبقات الکبري، بيروت، دارالکتب العلميه، 1410ق، ج3، ص6.
[3]. فاطمه صالحي، حمزه سيد الشهداء مجله نامه جامعه، شماره 14، آبان 1384ش.
[4]. ابن عبدالبر، همان، ج1، ص373.
[5]. صالحي شامي، محمد بن يوسف، سبل الهدي و الرشاد، بيروت، درالکتب العلميه، 1414ق، ج11، ص90.
[6]. ابن حجر، الاصابه في تمييز الصحابه، بيروت، دارالکتب العلميه، 1415ق، ج1، ص106.
[7]. ابن اعثم کوفي، احمد، الفتوح، بيروت، دارالاضواء، 1411ق، ج2، ص560.