برای ارائه ی یک تعریف از اقتصاد مقاومتی، ابتدا لازم است تعریفی از «مقاومت» در نظر داشته باشیم. از نگاه نگارنده، مقاومت به معنای پی گیری، پافشاری و مطالبه ی یک «حق»، توسط مردمانی است که از نظر قدرت سیاسی در اقلیت قرار دارند.
به بیان دیگر، در شرایطی که حقوق گروه هایی از یک جامعه یا کشوری از کشورهای جهان، به دلیل تطابق نداشن با منافع جریان اجتماعی و سیاسی حاکم، پایمال شود و حاکمان به پشتوانه ی قدرت سیاسی، نظامی، رسانه ای و اقتصادی خود، در صدد تضییع آن برآیند؛ به تلاش هایی که از سوی «حق طلبان» برای بازیابی حقوق از دست  رفته ی خود صورت می گیرد، اصطلاحاً «مقاومت» یا «پایداری» گفته می شود.
به عنوان مثال، «حق» ملت فلسطین برای بازگشت به سرزمین خود و تشکیل دولت ملی در سرزمین مادری، توسط رژیم اشغال گر که از سوی نظام حاکم بر مناسبات جهانی حمایت می شود، پایمال  شده است؛ بنابراین، تلاش گروه های فلسطینی برای بازیابی حقوق خود، «مقاومت» نامیده می شود.
مثال دیگر، حق ملت ایران برای استفاده ی صلح آمیز از انرژی هسته ای  است. نظام حاکم بر مناسبات جهانی سعی می کند با استفاده از ابزار قدرت خود، ایران را از دست یابی به این حق محروم نماید؛ بنابراین، سعی و کوشش ملی برای پافشاری بر این حق، مثالی از یک «مقاومت ملی» است.
با این تعریف، اقتصاد مقاومتی، به نظام اقتصادی ملت، یا گروه اجتماعی مقاومی اشاره دارد که در راستای احقاق حقوق خود، یا پی گیری اهداف سیاسی ای که از نظر آن ها «برحق» است، مبارزه می کنند. هر چقدر اقتصاد ملت یا گروه اجتماعی مقاوم، به آن ها را در راستای تحقق اهداف مقاومت یاری بیشتری رساند، مقاومتی تر است. اما، چه ویژگی هایی در یک اقتصاد، می تواند یک ملت را در راه تحقق اهداف سیاسی خود یاری رساند؟ در مقابل، چه ویژگی هایی در اقتصاد ملی، باعث تضعیف موضع کشور در رقابت های سیاسی بین المللی گردیده و راه را برای اعمال فشار و نفوذ قدرت های جهانی بر روی یک دولت و ملت باز می نماید؟
اولین ویژگی یک اقتصاد مقاومتی، «پیشرفت» است. سطح توسعه یافتگی (Development) یک اقتصاد، بر اساس همان شاخص هایی که در جهان برای اندازه گیری درجه ی توسعه یافتگی اقتصاد به کار می رود، به خوبی می تواند معرف میزان توان مندی ابزارهای مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی و رسانه ای یک ملت برای پی گیری «حقوق» خود در عرصه ی مناسبات جهانی باشد.
به بیان دیگر، یک کشور پیشرفته تر، به طور متوسط از نیروی انسانی توان مندتر، قدرت نظامی بیشتر و ابزارهای رسانه ای و سیاسی قوی تری برخوردار خواهد بود؛ اما، پیشرفته بودن، به تنهایی نمی تواند نشان دهنده ی میزان استحکام یک اقتصاد در برابر فشارها باشد. اقتصادهای پیشرفته یا رو به پیشرفت زیادی در دنیا وجود دارند که به دلیل عمق وابستگی به نظام اقتصادی حاکم بر دنیا، به هیچ وجه قادر نیستند در مناسبات جهانی مواضع سیاسی مستقل و بومی از خود ارائه کنند؛ بنابراین، «استقلال» ویژگی بسیار مهمی است که در کنار توسعه یافتگی، می تواند قدرت مقاومت یک اقتصاد و یک ملت را افزایش دهد؛ اما، ویژگی استقلال برای یک اقتصاد به چه معناست؟
درک درست از مفهوم «استقلال اقتصادی» اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر «استقلال» با قطع یا کاهش ارتباط اقتصادی با سایر کشورها اشتباه گرفته شود، می تواند اثرات زیان باری را برای اقتصاد یک ملت و در نتیجه، اهداف سیاسی آن در پی داشته باشد. همان طور که ارتباط مؤثر برای یک فرد می تواند پیشرفت اقتصادی و رشد همه جانبه را در زندگی شخصی وی به همراه داشته باشد، برای یک جامعه نیز داشتن ارتباط تنگاتنگ با سایر ملت ها ضامن پیشرفت همه جانبه است و پیشرفت،  به نوبه ی خود لازمه ی تحقق اهداف سیاسی و مقاومتی یک کشور محسوب می شود.
به نظر نگارنده، استقلال اقتصادی به این معناست که به هر میزان شما به ارتباط با سایر کشورها نیاز دارید، سایر کشورها نیز به ارتباط با شما احساس نیاز کنند. به عنوان مثال، از کشوری مانند مصر که به طور تاریخی و از زمان رژیم گذشته تا کنون، برای اداره ی اقتصاد خود وابسته به دریافت سالیانه میلیاردها دلار کمک بلاعوض از کشورهای غربی است، نمی توان انتظار اتخاذ مواضع سیاسی مستقل را در مسائل منطقه ای و بین المللی داشت.
در مورد کشور خودمان در شرایط تحریم فعلی نیز باید پرسید آیا به میزانی که اقتصاد ایران برای اداره ی خود به درآمد حاصل از فروش نفت نیاز دارد،  اقتصاد جهانی هم به خرید نفت از ایران نیازمند است؟ استثنا شدن برخی از کشورها از تحریم نفتی ایران، می تواند نشانه ی این نکته باشد که تا حدودی و حداقل تا زمان معینی، اقتصاد جهان نمی تواند بدون نفت ایران اداره شود. باید دید که با گذشت زمان و به میزان تلاشی که از سوی کشورهای غربی برای کاهش وابستگی به نفت ایران صورت می گیرد، کشور ما نیز می تواند در جهت کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی گام بردارد؟ در این صورت می توان گفت که سطح استقلال اقتصادی ایران نسبت به گذشته کاهش پیدا نکرده است
تا به اینجا، سعی کردیم تعریفی از اقتصاد مقاومتی ارائه کنیم و 2 ویژگی برجسته ی «پیشرفت» و «استقلال» را برای آن برشمریم؛ اما، در عرصه ی سیاست گذاری اقتصادی، چگونه می توان یک سیاست اقتصادی را از منظر میزان مقاومتی بودن مورد سنجش و ارزیابی قرار داد؟ چه سیاست هایی می توانند اقتصاد کشور را مستحکم تر نموده و درجه ی آسیب پذیری آن از حملات و فشارهای بیرونی را کاهش دهند؟ پاسخ به این سؤال ها نیازمند مجال و تأمل بیشتری است.
در این فرصت، سعی می کنیم یکی دو سیاست اقتصادی را از این منظر مورد ارزیابی قرار دهیم. به عنوان مثال، سیاست  اصلاح قیمت  حامل های انرژی، به ویژه در مورد بنزین، تصمیمی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی محسوب می شود زیرا باعث کاهش و یا قطع وابستگی کشور به واردات بنزین که کالایی راهبردی به حساب می آید گردید و راه اعمال فشار قدرت های جهانی بر اقتصاد ایران از این طریق، مسدود گردید.
مثال دیگر از یک سیاست اقتصادی هم سو با اقتصاد مقاومتی، توسعه ی روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای همسایه و استفاده از این ظرفیت به عنوان واسطه ای برای برقراری مراوده های تجاری غیر مستقیم با سایر کشورهای جهان است. به علت آسیب پذیری اندک روابط اقتصادی با کشورهای همسایه از تحریم های بین المللی، چنین سیاستی می تواند میزان اثرگذاری تحریم ها را کاهش داده و بر قدرت مقاومت اقتصاد ملی بیفزاید.
منبع: سایت برهان