پرسش: اولين نماز جمعه دراسلام درچه زماني بود؟

پاسخ : 
در بعضى از روايات اسلامى آمده است كه مسلمانان مدينه ، پيش از آنكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) هجرت كند، با يكديگر صحبت كردند و گفتند: يهود در يك روز هفته اجتماع مى كنند (روز شنبه) و نصارى نيز روزى براى اجتماع دارند (يكشنبه) خوبست ما هم روزى قرار دهيم و در آن روز جمع شويم و ذكر خدا گوئيم و شكر او را بجا آوريم ، آنها روز قبل از شنبه را كه در آن زمان (يوم العروبه) ناميده مى شد، براى اين هدف برگزيدند، و به سراغ (اسعد بن زراره) (يكى از بزرگان مدينه) رفتند، او نماز را به صورت جماعت با آنها بجا آورد و به آنها اندرز داد و آن روز، روز جمعه ناميده شد، زيرا روز اجتماع مسلمين بود.
(اسعد) دستور داد گوسفندى را ذبح كردند و نهار و شام همگى از همان يك گوسفند بود، چرا كه تعداد مسلمانان در آن روز، بسيار كم بود...
و اين نخستين جمعه اى بود كه در اسلام تشكيل شد.
اما اولين جمعه اى كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) با اصحابش تشكيل دادند، هنگامى بود كه به مدينه هجرت كرد، وارد مدينه شد، و آن روز روز دوشنبه دوازدهم ربيع الاول هنگام ظهر بود، حضرت، چهار روز در (قبا) ماندند و مسجد قبا را بنيان نهادند، سپس روز جمعه به سوى مدينه حركت كرد (فاصله ميان قبا و مدينه بسيار كم است و امروز قبا يكى از محله هاى داخل مدينه است) و به هنگام نماز جمعه به محله (بنى سالم) رسيد، و مراسم نماز جمعه را در آنجا برپا داشت ، و اين اولين جمعه اى بود كه رسول خدا(صلى اللّه عليه و آله و سلّم) در اسلام بجا آورد، خطبه اى هم در اين نماز جمعه خواند كه اولين خطبه حضرت در مدينه بود.
يكى از محدثان از (عبدالرحمن بن كعب) نقل كرده كه پدرم هر وقت صداى اذان جمعه را مى شنيد بر (اسعد بن زرارة) رحمت مى فرستاد، هنگامى كه دليل اين مطلب را جويا شدم گفت به خاطر آن است كه او نخستين كسى بود كه نماز جمعه را با ما بجا آورد گفتم آنروز چند نفر بوديد گفت فقط چهل نفر!

منبع: تفسير نمونه جلد 24 صفحه130و131.