قرآن مجید

(11) 1- البقره: (آیه 100) آیا هر زمانی عهدی بستند گروهی از آنان آن را گسستند بلکه بیشترشان ایمان ندارند (آیه 117) (12) آنها که بعهد خود وفا کنند چون عهدی بندند.
(13) 2- اسری (آیه 26) و وفا کنید به عهد که راستی عهد مسئولیت دارد.
(14) 3- مریم (آیه 52) و یاد کن در کتاب اسماعیل را که او درست وعده بود.
(15) 4- المؤمنون (آیه 8) و آنان که امانات و عهد خود را رعایت‌کننده‌اند.
(1) 5- الصف (آیه 2) ایا کسانی که گرویدید چرا بگوئید آنچه را عمل نکنید. 3-
دشمنی گرانی دارد نزد خدا که بگوئید آنچه نکنید.
(2) 6 المعارج (آیه 32) و آنان که بامانت خود و عهد خود رعایت‌کننده‌اند.

اخبار باب‌

: (3) 1- خصال: بسندش تا ابی مالک که بامام چهارم (ع) گفتم: از کل شرایع دین بمن خبر ده، فرمود: گفتار درست حکم عادلانه و وفاء به پیمان.
(4) 2- همان: بسندش تا امام ششم (ع) که میفرمود: سه است که کسی در آنها عذری ندارد، رد امانت به نیک و بد وفاء بعهد و پیمان برای نیک و بد، و احسان بوالدین نیک باشند یا بد.
(5) 3- همان: بسندش تا امام ششم (ع) (مضمون روایت پیش را با تقدیم جمله سوم آورده.
(6) 4- همان: بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: هر که با مردم معامله کند و ستمشان نکند، و حدیث گوید و دروغشان نگوید، و وعده‌شان دهد و خلف نکند او از آنها است که مردانگیش کامل است، و عدالتش روشن و برادری با او لازم و غیبت او حرام.
عیون: با سه سند مانندش را آورده.
در صحیفه الرضا مانندش آمده.
(7) 5- خصال: بسندش تا امام ششم (ع) (مضمون حدیث پیش را با اندک اختلافی که در معنی کم ندارد آورده).
(8) 6- همان: بسندش تا امام چهارم (ع) که فرمود: هر که چهار تا دارد اسلامش کامل است، و گناهانش زائل، و ملاقات کند پروردگارش عز و جل را و از او راضی است: کسی که برای خدا عز و جل وفا کند بهر چه برای مردم بر خود تعهد کرده، و با مردم زبان راستگو دارد، و از انجام هر چه نزد خدا عز و جل و نزد مردم زشت است شرم کند و با خاندانش خوشخو باشد.
محاسن: بسندش مانندش را آورده.
(9) 7- خصال: بسندش تا امام باقر (ع) که عقوبت چهار کس زودتر باشد: مردیکه باو خوبی کردی و در عوض بتو بدی کند، و مردیکه باو ستم نکردی و او بتو ستم کند، و مردی که با او پیمانی بامری بسته‌ای، و تو باو وفا کنی و او پیمان‌شکنی کند و مردیکه با خویشانش صله کند و آنها از او قطع رحم کنند.
(1) 8- همان: در سفارش پیغمبر (ص) بعلی مانندش آمده و در آخرش افزوده که آن حضرت فرمود: ای علی هر که تنگ خلق باشد آسایش از او بکوچد.
(2) همان: بسندش تا پیغمبر (ص) که فرمود: هر که چهار تا را دارد منافق است و اگر یکی را دارد یک خصلت از نفاق در اوست آن را وانهد: کسی که حدیث کند بدروغ، و چون وعده دهد خلف کند، و چون پیمان بندد بگسلد، و چون خصومت ورزد نابکاری کند.
(3) گویم: برخی اخبار در باره وفا و برخی در باب کلیات مکارم گذشته (4) و در آن گذشت بسندی از پیغمبر (ص) که فرمود: شش چیز را از من بپذیرید تا بهشت را برای شما قبول کنم، چون حدیث کنید دروغ نگوئید، و چون وعده دهید تخلف نکنید، و چون سپرده پذیرید خیانت نکنید، و دیده فرو کشید، و فروج را حفظ کنید، و دست و زبان خود را باز دارید، (5) و از امیر المؤمنین (ع) در آن گذشت که وفاء پیمانه است (برای سنجش خوبی مردم مترجم).
(6) 10- علل: بسندش تا امام رضا (ع) که به جعفری فرمود: میدانی چرا اسماعیل صادق الوعد نامیده شد؟ گوید: گفتم: نه، فرمود: بمردی وعده داد و یک سال چشم براه او نشست.
(7) 11- امالی طوسی: بسندش تا امیر المؤمنین (ع) که وفا کنید بعهد هر کس با او پیمان بستید- تا آخر خبر.
(8) 12- همان: بسندش تا رسول خدا (ص) فرمود نزدیکتر شما بمن در فردا آنکه راستگوتر است، و امانت پردازتر، و وفادارتر به عهد خود، و خوشخوتر، و بمردم نزدیکتر.
(9) 13- علل: بسندش تا امام ششم (ع) که رسول خدا با مردی بر روی سنگی وعده گذاشت و فرمود: من در اینجا هستم تا بیائی فرمود: خورشید بر آن حضرت سخت تابید و یارانش گفتند یا رسول الله کاش بسایه جابجا میشدی فرمود: من در اینجا با او وعده کردم و اگر نیامد او است که جدائی کرده.
مکارم الاخلاق: از امام ششم (ع) مانندش را آورده.
(10) 14- قصص الأنبیاء: بسندش تا امام ششم (ع) که اسماعیل پیغمبر خدا با مردی در گوشه بیابان وعده کرد و یک سال در آنجا انتظار کشید و مردم مکه جویایش بودند و نمیدانستند کجا است؟ تا مردی باو برخورد و گفت: ای پیغمبر خدا ناتوان و هلاک شدیم پس از تو فرمود: بخدا اگر نیامدی کار بمحشر کشیدی و خدا فرو فرستاد (55- سوره مریم) و یاد کن در کتاب اسماعیل را که او صادق الوعد بود.
گویم: با سند دیگری در کتاب نبوت گذشت.
(1) 15- تفسیر عیاشی: بسندش از عبد الله بن سنان که از امام ششم (ع) پرسیدم از قول خدا (آیه 1 سوره المائده) ایا آنانی که گرویدید وفا کنید به عقود" فرمود مقصود عهدها است.
(2) 16- مجالس مفید: بسندش تا عیسی بن عمر که مردی از ابو عمرو بن علاء حاجتی خواست و او بوی وعده داد و انجامش برای عمرو فراهم نشد و آن مرد بعد از آن باو برخورد و از او گله کرد و ابو عمرو باو گفت کدام ما سزاوارتریم بغم خوردن، من یا تو؟ آن مرد گفت:
من، ابو عمرو گفت: نه بخدا بلکه من، گفتش چطور؟ گفت: چون من بتو وعده دادم و تو بوعده شاد بودی، و من هم در فکر انجام وعده بودم، تو شب را شاد و خوش گذراندی و من در اندیشه و غم، و قضا مانع انجام وعده شد و تو بمن برخوردی که خوارم کنی و من بتو بر خوردم که بزرگواری.
(3) 17- کشف الغمه: بسندی تا رسول خدا (ص) که میفرمود: وعده مؤمن نذریست که کفاره ندارد.
(4) 18- از کتاب قضاء الحقوق صوری که رسول خدا (ص) فرمود: وعده مؤمن در حکم تعهد پرداخت است، وادار کند بوفاکردن بوعده‌ها و انجام آنها مقصودش اینست که چون مؤمن وعده دهد اعتماد بدان بمانند آنست بدست آورده است و فرمود: مؤمنان پابند شرط و قرارداد خود باشند.
(5) 19- قصص الأنبیاء: بسندی تا عمار که من چند گوسفند خاندانم را می‌چراندم و محمد نیز می‌چراند گفتم: ای محمد میخواهی گله را در وادی فج بچرا بریم که چون بستانی میدرخشد؟ گفت: آری، فردا بدان جا رفتم و محمد پیش از من بدان جا رسیده بود و ایستاده بود و گوسفندانش را از آن بستان جلو میگرفت، و گفت چون با تو وعده کرده بودم نخواستم پیش از تو بچرانم.
(6) 20- نوادر راوندی: بسندی تا رسول خدا (ص) که دین ندارد کسی که وفاء بعهد ندارد.
(7) 21- نهج البلاغه در سفارش خود با شتر: پرهیز کن که در احسانت با زیردستان به آنها منت‌گذاری، یا کارت را بیشتر بحساب آنها گذاری، یا بآنها وعده بدهی تخلف کنی زیرا منت نهادن احسان را نابود کند، و بیشتر بحساب نهادن نور حق را ببرد، و خلف وعده مایه دشمنی است پیش خدا و خلق، خدا سبحانه فرموده (2- الصف) چه دشمنی
بزرگی است اینکه بگوئید آنچه عمل نکنید، (1) و فرمود: وفاداری با عهدشکنان نزد خدا عهدشکنی باشد، و عهدشکنی با آنان پیش خدا وفاداری است.
(2) و در خطبه‌ای فرمود: وفاء همزاد راستگوئیست و سپری ندانم که نگهدارتر از آن باشد و کسی که دانسته عهد شکند چگونه تواند بازگشت، ما بزمانی گرفتار شدیم که بیشتر مردمش عهدشکنی را زیرکی بحساب آرند و نادانها آنها را چاره جو بشمار گیرند، چه باشد براشان؟
خدا بکشدشان، بسا که که شخص پر تحرک و پر تلاش راه حیله را میداند و امر و نهی خدا او را از آن باز میدارد، آن را با قدرت بر آن بطور چشمگیر وامینهد، و کسی که در دین بیباک است از آن فرصت‌طلبی میکند.
(3) 22- مشکاة الانوار از امام رضا (ع) ما خاندانی باشیم که آنچه وعده دهیم بر خود وام شماریم چنان که رسول خدا (ص) عمل میکرد و پیغمبر (ص) فرموده (مضمون دنباله شماره 9 را که گذشت با اندک تغییری در لفظ آورده است).