ایات قرآن مجید

(4) گویم: آنچه مناسب این بابست در باب تواضع گذشته از آن غفلت مکن.
: (5) 1- النساء (آیه 113) بسیاری در گوشی گفتن آنها خیری ندارند جز از کسی که وادار کند بصدقه یا کار نیک یا اصلاح میان مردم، و هر که این کار کند برای رضای خدا مزد بزرگی باو خواهیم داد.
(6) 2- العنکبوت (آیه 29) راستی شما بمردان افتید و راه بندان کنید و در انجمن خود کار زشت آورید.
(7) 3- لقمان (آیه 19) آواز ترا فرود آر که زشت‌تر بانگها بانگ خرانست.
(8) 4- المجادله (آیه 7) آیا ندانی که خدا میداند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است هیچ رازی میان سه تا نیست جز آنکه او چهارم آنهاست و نه میان پنج جز اینکه او ششم آنهاست و نه کمتر از آن و نه بیشتر جز که او با آنهاست هر جا باشند سپس آگاهشان کند بهر چه کردند در روز قیامت، راستی خدا بهر چه داناست.
(1) 8- آیا ننگری بدانها که نهی شدند از بیخ گوشی گفتن سپس بدان چه از آن نهی شدند باز گردند و بگناه و تجاوز راز گویند با هم و بنافرمانی پیغمبر و چون نزد تو آیند تو را تحیت گویند بدان چه خدایت با آن تحیت نگفته و در دلشان گویند مبادا خدا ما را عذاب کند بدان چه گوئیم بس است براشان دوزخ و چه بد سرانجامی است.
9- ایا کسانی که گرویدید چون بیخ گوشی گوئید بگناه و تجاوز و نافرمانی پیغمبر (ص) نباشد و به نیکی و تقوی باشد و بترسید از خدائی که بدرگاهش محشور شوید. 1- همانا راز گوئی از شیطانست تا غمین سازد آنان را که گرویدند و زیانرسان بآنها نباشد جز بفرمان خدا و باید مؤمنان بر خدا توکل کنند.
11- ایا کسانی که گرویدید چون بشما گفته شود جا باز کنید در مجالس باز کنید تا خدا بشما گشایش دهد و چون بشما گفته شود برخیزید برخیزید تا بالا برد خدا آنان را که گرویدند از شماها و آنان که چند درجه دانش داده شدند و خدا بدان چه کنید آگاه است.

اخبار باب‌

: (2) 1- خصال: بسندش: در سفارشهای پیغمبر (ص) بعلی (ع) است که هشتا اگر اهانت شوند جز خود را ملامت نکنند، آنکه بر سر خوانی رود که بدان دعوت نشده، و فرمانفرمای بر صاحب خانه، و خیرخواه از دشمنانش، و خیرخواه از دونان، و آنکه در راز دو کس در آید که او را نخواهند، و سبکسر به سلطان، و آنکه در جایی نشیند که او را نشاید، و آنکه با کسی سخن گوید که باو گوش ندهد.
(3) 2- امالی طوسی: بسندش تا امام ششم که نشاید مؤمن بنشیند جز در آنجا که مجلس باو پایان گیرد که از سر و کول مردم گذشتن بیخردیست.
(4) 3- همان: بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: چون هر کسی در مجلس جاگیر شده اگر کسی از برادر خود دعوت کرد و برای او جا باز کرد نزدش آید این احترامی است که باو نهاده و اگر کسی برایش جا باز نکرد هر جا گشاده‌تر است بنشیند.
(5) 4- علل بسندش تا امام ششم (ع) از پدرانش که فرمود: از تواضع است که کسی در پائین مجلس نشیند، و بهر که برخورد سلام کند، و کشمکش در سخن را وانهد گرچه حق با او باشد و نخواهد که به تقوی او را بستایند.
(6) 5- قرب الاسناد: بسندش تا امام باقر (ع) فرمود: چون یکی از شما در بنه برادرش در آید آنجا نشیند که صاحب بنه باو گوید زیرا صاحب خانه عورت خانه‌اش را بهتر از بیگانه میداند.
(1) 6- امالی طوسی: در سفارش امیر مؤمنان هنگام وفاتش که بپرهیز از نشستن در راهها (2) و فرمود با خود جهاد کن، و از همنشینت در حذر باش، و از دشمنت دوری کن، و بر تو باد بمجالس ذکر.
(3) 7- همان: بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: مجالس حکم امانت دارند (نباید آنچه در آنها گذرد فاش کرد) مگر سه مجلس: آنکه خون ناحقی در آن ریخته شود، و آنکه فرج حرامی در آن حلال شمرده شود، و آنکه مال حرامی در آن خورده شود.
(4) 8- علل: بسندش تا فرمود: لقمان به پسرش گفت: پسر جانم مجلسها را با چشمت گزینش کن، اگر مردمی دیدی که ذکر خدا گویند با آنها بنشین که اگر دانائی دانشت به تو سود دهد و آنان هم بدانش افزایند، و اگر نادانی بتو آموزند و بسا که خدا سایه رحمت بر آنها گسترد و تو را فرا گیرد، و اگر مردمی دیدی که یاد خدا نکنند با آنها منشین که دانشت بتو سودی ندهد و اگر نادانی بدان فزایند، و بسا خداشان کیفر دهد و تو را هم درگیرد. در قصص الأنبیاء: بسندی مانندش از امام هفتم (ع) آمده.
(5) 9- معانی الاخبار: بسندش تا پیغمبر (ص) که فرمود: بپرهیزید از نشستن به سر راهها مگر آنکه حق آنها ادا کند (در دنبال آن شرح لفظ حدیث است و بحث در لغت که ترجمه‌اش سود عمومی ندارد).
(6) 10- خصال: در اربعمائه امیر مؤمنان (ع) فرمود: نباید کسی جامه ارزان خود برگیرد و میان مردم نشیند.
(7) 11- تحف العقول: از امام عسکری (ع) فرمود: هر که جز صدر مجلس را پسندد و در آن نشیند پیوسته خدا و فرشته‌ها بر او رحمت خواهند تا برخیزد، (8) و فرمود: از تواضع است سلام کردن بر هر که بدو گذر کند، و نشستن در جز صدر مجلس.
(9) 12- محاسن: بسندش از اسحاق بن عمار که بامام ششم (ع) گفتم: کسی برای تعظیم و احترام کسی از جا برخیزد و بایستد؟ فرمود مکروه است مگر برای مردی در دین (که منظور احترام دیندار باشد و احترام دین).
(10) 13- کتاب سلیم بن قیس: بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: ایا مردم بزرگ شمارید خاندانم را تا زنده‌ام و پس خودم و آنها را احترام کنید و برتری دهید زیرا روا نیست کسی برای دیگری از جای خود برخیزد جز برای خاندان من.
(11) 14- نوادر راوندی: بسندی تا رسول خدا (ص) که فرمود: هر واعظی قبله است (یعنی باید رو باو کرد.
(1) و بهمین سند که علی (ع) فرمود: جعفر بن ابی طالب نزد رسول خدا (ص) برگشت (از سفر حبشه) و آن حضرت برخاست و او را پذیرفت و میان دو چشمش را بوسید- تا آخر خبر. و از ابن الاشعث بسندی (مضمون پیش را آورده).
(2) 15- امالی طوسی: بسندش تا رسول خدا (ص) که مجالس امانتند و روا نیست که مؤمن دنبال گیرد از مؤمن یا فرمود: از برادر مؤمن خود چیز زشتی را واگو کند.
(3) 16- از خط شهید است قه که روایت است از پیغمبر که کفاره مجلس این ذکر است: سبحانک اللهم و بحمدک لا اله الا انت رب تب علی و اغفر لی (منزهی بار خدایا و در سپاسم نیست شایسته پرستشی جز تو پروردگارا تو به نه بر من و مرا بیامرز).
(4) 17- نهج البلاغه علی (ع) در نامه بحارث همدانی نوشت بپرهیز از دکه‌های بازارها که شیطان نمایند و فتنه‌انگیز.
(5) 18- منیة المرید: که نهی کرد پیغمبر (ص) از اینکه کسی از جایش برخیزد تا دیگری نشیند. فرمود (ص) ولی جا باز کنید و گشاده کنید، (6) و روایت است از پیغمبر (ص) که لعن کرده کسی که میان حلقه نشیند، و نهی کرده از اینکه کسی میان دو همنشین نشیند مگر باجازه آنها.
(7) 19- عده الداعی: از امام صادق (ع) که فرمود: مردمی در انجمنی گردهم نیایند و خدا را یاد نکنند و ما را یاد نکنند جز آن انجمن افسوس شود بر آنها در روز قیامت، و فرمود انجمنی نباشد که در آن خوش کرداران و بدکرداران گرد آیند سپس بی‌یاد کردن ما از آن پراکنده شوند جز که روز قیامت افسوس آنها باشد سپس امام باقر (ع) فرموده: ذکر ما از ذکر خداست و ذکر دشمن ما از ذکر شیطان.
(8) و از آن حضرت است (ع) که فرمود: هر که خواهد پیمانه پر ستاند باید چون از مجلس خود برخیزد بگوید: سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ وَ سَلامٌ عَلَی الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ  منزهی تو پروردگارم پروردگار عزیزتر و والاتر از آنچه میگویند (خدانشناسان) و درود بر فرستادگان خدا و سپاس از آن خدا پروردگار جهانیان.
(9) و روایت کرده حسن بن ابی الحسن دیلمی از پیغمبر (ص) که فرشته‌ها بر حلقه‌های ذکر گذرند و بالای سرشان بایستند و بگریه‌شان بگریند و بدعائشان آمین گویند و چون به آسمان بالا روند خدای تعالی فرماید: ای فرشته‌هایم کجا بودید با اینکه خودش داناتر است گویند پروردگارا ما در مجالس ذکر حاضر شدیم و مردمانی را دیدیم که تو را تسبیح کنند
(1) و تمجید کنند و مقدس شمارند و از دوزخت میترسند و خدای سبحانه فرماید ای فرشته‌هایم آنها را براشان گرد آورید و شما را گواه گیرم که آنان را آمرزیدم و از آنچه ترسند امان دادم گویند پروردگارا در میان آنها فلانیست که او تو را یاد نکرد خدای تعالی فرماید: او را هم آمرزیدم بهمنشینی آنان زیرا اهل ذکر کسانی باشند که همنشین آنها بدبخت نباشد، (2) و امام صادق (ع) فرمود: آنکه در میان غافلان یاد خداست چون کسی است که در میان فراریان در جهاد به نبرد پردازد.
(3) 20- کتاب الامامه و التبصره: بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: که هر کس در خانه خودش سزاوارتر است که در صدر نشیند و بر اسب خودش جلو سوار شود، و در خانه‌اش امام نماز جماعت باشد، و در کاسه خوراک آغاز بخوردن کند.

------------------------------------------------------------------
مطالعه بیشتر:
آداب معاشرت - ترجمه جلد شانزدهم بحار الانوار جلد دوم