حضرت زهرا(س) از زوایای مختلف الگوی تمام عیار عرفان ناب محمدی(ص) هستند، در برخی تفاسیر ایشان را «سرّ لیلة القدر» معرفی کرده اند؛ ایشان کفو امام علی(ع)، ام ابیها و صدر محمدی(ص) و در واقع تجلی و ظهور حقیقت محمدیه(ص) هستند؛ حقیقت محمدیه ای که مغز و روح عرفان اسلامی است.
حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر، رئیس پژوهشکده دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و نویسنده کتاب «زهره آسمان» اظهار کرد: یکی از منابع غنی و قویمی که درباره عرفان شیعی، چه در حوزه نظری و علمی و چه در حوزه عرفان عملی و سلوکی تربیتی وجود دارد، مجموعه آموزه هایی است که از حضرت صدیقه کبری، فاطمه زهرا(س) بر جای مانده است.
  
وی افزود: چه احادیث و روایاتی که از حضرت زهرا(س) نقل شده و چه حتی برخی از مواضع و فرازهایی که در برخی از خطبه های آن حضرت وجود دارد که واقعاً ما نباید به خصوص از وجهه عرفانی بخش های مختلف خطبه های ایشان غفلت کنیم. به ویژه نیایش های آن حضرت(س) که فراوان هم به دست ما رسیده است، شامل مطالب و مضامین بلند عرفان شیعی است که لازم است تا آنها را دسته بندی کرده و بر روی آنها کار کنیم.
  
رئیس پژوهشکده دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی میراث علمی معرفتی بازمانده از حضرت زهرا(س) را از منابع زلال و سرشار آموزه ها و گزاره های عرفانی، چه در حوزه جهان بینی عرفانی و چه در حوزه ایدئولوژی عرفانی خواند و گفت: علاوه بر مجموعه میراث علمی معرفتی که از ایشان بر جای مانده، از جهت دیگر نیز می توانیم بگوییم که خود حضرت زهرا(س) از زوایای مختلف الگوی تمام عیار عرفان ناب محمدی(ص) است.
  
وی ادامه داد: یکی از زوایا و جنبه های این مطلب آن است که خود ایشان انسان کامل مکمل، حجت الهی و خلیفة الله الکبری هستند. دوم این که ایشان کفو علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین(ع) است و این کفویت، خود نکته بسیار عمیق و دقیقی است و از همین روست که در روایت آمده است که اگر علی(ع) نبود، همتا و کفوی برای حضرت زهرا(س) نبود و بالعکس اگر حضرت زهرا(س) نبود، واقعاً کفوی برای علی بن ابی طالب(ع) نبود.
  
این محقق و پژوهشگر عرفان اسلامی اضافه کرد: دیگر آن که پیامبر(ص) حضرت زهرا(س) را «ام ابیها» خطاب کرد و این تعبیر در عرفان و حکمت شیعی معنای بسیار عمیق و گسترده ای دارد. همچنین حدیث قدسی «یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک و لولا علی لما خلقتک و لو فاطمه لما خلقتکما؛ ای احمد (ص) اگر تو نبودی جهان را نمی آفریدم و اگرعلی نبود ترا نمی آفریدم و اگر فاطمه نبود شما را نمی آفریدم» خود نکات اشارتی فراوان در حوزه عرفانی دارد و حاکی از عظمت شأن آن حضرت(س) است و ما می توانیم به عنوان یک منبع عرفانی از آن استفاده کنیم.
  
وی ادامه داد: علامه حسن زاده آملی در «فصّ حکمة عصمتیة فی کلمة فاطمیة» نکات فراوانی از این قبیل را آورده و تفسیرها و برداشت های عرفانی بسیاری درباره شخصیت ایشان ارائه و آن تفاسیر را مستند به بسیاری از روایات دیگر کرده است. همچنین می توان به حدیثی که به نقل از امام صادق(ع) در تفسیر فرات کوفی در رابطه با شخصیت حضرت زهرا(س) آمده، اشاره کرد که ایشان را «سرّ لیلة القدر» معرفی کرده است. حضرت زهرا(س) بنیه و صدر محمدی(ص) و در واقع تجلی و ظهور حقیقت محمدیه(ص) است؛ حقیقت محمدیه ای که مخّ و مغزای عرفان اسلامی است.
  
شارح «رساله الولایة» علامه طباطبایی افزود: این که امام حسن عسکری(ع) در روایتی فرمودند که مادرمان فاطمه(س) حجت خدا بر ما بود: «حجة علی حجج الله» نکات بدیع و عمیق معرفتی و عرفانی در این کلام نهفته است. همچنین تعابیر و القابی چون «عصمت الله الکبری» برای آن حضرت(س) با تفاسیری فوق تفاسیر فلسفی و کلامی و دیگر تفسیرهای متعارف جامعه از شخصیت حضرت زهرا(س) قابل درک است.
  
وی خاطرنشان کرد: همچنین در عرفان شیعی مطالب فراوانی از خود حضرت زهرا(س) داریم که در رابطه با ادعیه، اذکار، نمازها، احادیث، خطبه ها، صحیفه فاطمیه(س)، مسند فاطمه(س) و... که از ایشان نقل شده، مشاهد می شوند. خوشبختانه در سال های اخیر این مطالب جمع آوری و گردآوری شده، ولذا یک میراث گرانسنگ برای مسلمانان و شیعیان بوده و نیازمند آن است که متکلمین، محدثین، فلاسفه،مورخین، ... و هر طایفه ای از زوایای خودشان بر روی آن تأمل کنند.
  
رودگر با بیان این که در حوزه عرفانی نیز عارفان بزرگ می توانند به عنوان منبع غنی از آن بهره گیرند، تصریح کرد: برخی از تحلیل هایی که نورین نیرین و فخر شیعه و شریعت، آیت الله العظمی جوادی و آیت الله حسن زاده آملی نسبت به حضرت زهرا(س) دارند، خود می تواند الگویی برای کسانی باشد که می خواهند بر روی حضرت زهرا(س) کار و به عبارت دیگر فاطمه شناسی کنند.
  
وی با بیان این که یکی از منابع بکر عرفان اسلامی که مجهول و غریب واقع شده ، خود حضرت زهرا(س) و آموزه هایی است که از آن حضرت بر جای مانده است، افزود: ما می توانیم بسیاری از مؤلفه ها، عناصر، مختصات و ویژگی های عرفانی عرفان ناب محمدی(ص)، علوی، فاطمی و مهدوی را زندگی معصومین(ع) برگیریم. این ها عرفان ناب را در حیات خود به منصه ظهور گذاشته اند و عرفان آنان، صرفاً عرفان خلوت و خلسه و مسجد و سجاده نیست و عرفانی است که سلوک و سیاست و سجاده و سنگر در آن آمیخته به هم است.
  
نویسنده کتاب های «عرفان قرآن» و «زهره آسمان» اظهار کرد: معصومین(ع) مظاهر جمال و جلال الهی بودند و از این زاویه ما می توانیم در دنیای امروز آموزه های آنان را به عنوان محکمی برای تأویل تمام متشابهاتی که در عرصه عرفان مطرح شده اند، عرضه کنیم. یعنی خود حضرت زهرا(س) می تواند یکی از محکمات ناب عرفان اسلامی برای تأویل متشابهاتی که در این حوزه وجود دارد و در بسیاری از کتاب های عرفانی و صوفیانه ما نیز این مسائل به چشم می خورد. 
  
وی با بیان این که این محکم می تواند تأویل گر بسیاری از متشابهات در این عرصه باشد، تأکید کرد: چه بسا ما بتوانیم از طریق شخصیت عرفانی حضرت زهرا(س) عرفان های کاذب و لیبرالیستی سکولاریستی را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. واقعاً اگر جامعه جوان ما به ویژه طبقه نسوان و بانوان که فراوان در حوزه های معناگرایی قرار می گیرند، اگر به معنای واقعی کلمه صدق و صداقت داشته باشند، به شخصیت حضرت زهرا(س) و میراث معنوی ایشان توجه خواهند کرد.
  
رئیس پژوهشکده دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: تنها در این صورت است که آنان به غنا و استقلال علمی و معرفتی دست خواهند یافت و با روی آوردن به این صراط مستقیم سلوک الی الله، نیاز به دراز کردن دست احتیاج به سوی دیگران و سپس گرفتار شدن به تحریفات و انحرافات و اعواجاجات فکری و روحی نخواهند داشت.
  
نویسنده کتاب «زهره آسمان»(با موضوع شخصیت عرفانی حضرت زهرا(س) درباره این اثر گفت: این کتاب در 216 صفحه شامل مجموعه مقالاتی است که مقاله اصلی و اولی آن با عنوان زهره آسمان به شخصیت عرفانی حضرت زهرا(س) اختصاص یافته است.
  
وی افزود: بخش دیگری از این کتاب مربوط به جذابیت عرفان شیعی با نگاه به شخصیت مادران ائمه(ع) است که از آن جهت نیز با توجه به این که حضرت زهرا(س) به عنوان ام الائمه(ع) موسوم و موصوف هستند، مباحثی را نسبت به شخصیت ایشان از جهت عرفانی مطرح کرده ایم. البته این نکته نیز قابل ذکر است که ما یک مجموعه 12 دفتری با عنوان «صحیفه عرفان» منتشر کرده ایم که یکی از این دفاتر با عنوان «سرّ لیلة القدر» به تبیین شخصیت حضرت زهرا(س) پرداخته ایم.
  
رودگر تصریح کرد: در کتاب «زهره آسمان» شخصیت حضرت زهرا(س) را از سه زاویه وجودشناختی، معرفت شناختی و جامعه شناختی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده ایم. دو مقاله اصلی از مجموعه مقالات «زهره آسمان» مربوط به شخصیت شناسی صدیقه کبری، فاطمه زهرا(س) است.