ماه ذی الحجه از ماه‏ هاى شريف است و چون اين ماه داخل مى ‏شد، صلحاى صحابه و تابعين، اهتمام عظيم در عبادت مى ‏كردند. دهه اوّل آن، ايامش «ايام معلومات» و در نهايتِ فضيلت و بركت است و از رسول خدا صلى الله عليه و آله روایت شده كه «عمل خير و عبادت در هيچ ايامى نزد حق تعالى محبوب ‏تر از اين دهه نیست».
دهه اول اين ماه " ايام معلومات" نام دارد که در قرآن کريم ازآن یاد شده است و براي اين دهه اعمالي ذکر شده است:
* روزه گرفتن 9 روز اول اين دهه که ثواب روزه تمام عمر را دارد.
* در تمام شبهاي اين دهه، ما بين نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز خوانده شود که در هر رکعت بعد از حمد وتوحیديک بار آيه " وَ واعَدنا مُوسي ثَلاثينَ لَيلَةً وَ اَتمَمناها بِعَشرٍ فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ اَربَعينَ لَيلَةً وَ قالَ مُوسي لأَخيهِ هارونَ اخلُفني في قَومي وَ اَصلِح وَ لا تَتَّبِع سَبيلَ المُفسدِين."
کسي که اين نماز را بخواند با ثواب حاجيان شريک مي شود.
*از روز اول تا عصر روزعرفه بعد از نماز صبح و پيش از مغرب دعايي که از امام صادق عليه السلام روايت شده، خوانده شود.
" اللهم هذه الايام التي فضلتها علي الايام...
*در هر روز از دهه پنج دعايي را که حضرت جبرئيل از جانب خداي تعالي براي حضرت عيسي عليه السلام هديه آورده، خوانده شود.
" اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له..."
5- در هر روز از اين دهه تهليلاتي را که از حضرت علي عليه السلام روايت شده را بخواند.
" لا اله الا الله عدد الليالي و الدهور...

*اعمال روز اول
1- روزه که ثواب روزه هشتاد ماه را دارد.
2- خواندن نماز حضرت فاطمه عليها السلام توصيه شده است که دو نماز دو رکعتي است و در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه توحيد خوانده شود. و بعد از سلام تسبيحات آن حضرت گفته شود و بعد دعاي ذيل خوانده شود:
" سبحان ذي العزّ الشامِخِ المُنيف، سبحانَ ذِي الجَلالِ الباذِخِ العظيم، سبحانَ ذي المُلکِ الفاخِرِ القديم، سُبحانَ مَن يري اَثَرَ النَملَةِ في الصَّفا ، سُبحانَ مَن يري وَقعَ الطَّيرِ في الهَواءِ، سُبحانَ مَن هُوَ هکَذا وَلا هکذا غيره."
3- پيش از زوال دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد يک مرتبه، و هر يک از توحيد، آية الکرسي و قدر ده مرتبه خوانده شود.
4- هر کس از ظلم ظالمي مي ترسد در اين روز بگويد:
" حَسبي حَسبي حَسبي مِن سُوالي عِلمُکَ بِحالي."  تا خداي متعال او را از شر ظالم کفايت کند.

*روز هشتم
روز ترويه است و روزه اش فضيلت دارد و روايت شده که کفاره شصت سال است.

*شب نهم
اين شب از ليالي متبرک وشب مناجات با قاضي الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است . کسي که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. براي اين شب اعمالي ذکر شده است:
* روايت شده که دعاي ذيل خوانده شود که هر کس آن را در شب عرفه يا در شبهاي جمعه بخواند، خداوند او را بيامرزد.
اللهم يا شاهد کل نجوي...
* هزار مرتبه تسبيحات زير گفته شود.
" سُبحانَ الذَي في السماءِ عرشُهُ، سُبحانَ الذَي في الارضِ حُکمُهُ، سُبحانَ الذي في القُبُور قَضاؤُهُ، سبحان الذي في البَحرِسَبيلُهُ، سبحان الذي في النارسُلطانُهُ، سبحان الذي في الجَنَّةِ رَحمَتُهُ، سبحان الذي في القِيامَةِ عَدلُهُ، سبحان الذي رَفَعَ السَّماءَ، سبحان الذي بَسَطَ الاَرضَ ، سبحان الذي لا مَلجَاَ وَ لا مَنجا مِنهُ اِلاّ اليه."
 * زيارت امام حسين عليه السلام.

*روز نهم (روزعرفه)
روزعرفه از اعياد عظيمه است اگر چه به اسم عيد ناميده نشده است. آن روز، روزي است که خداوند بندگان خويش را به عبادت و طاعت خود فراخوانده و جود و احسان خود را براي ايشان گسترانيده و شيطان در اين روز خوار و حقيرتر از ديگر اوقات خواهد بود.
روايت شده که در روزعرفه اي امام سجاد عليه السلام صداي سائلي را شنيد که از مردم کمک مي خواست. امام به او فرمود: واي بر تو آيا در چنين روزي از غير خدا سوال مي کني؟ حال آن که در اين روز فضل خدا حتي شامل بچه هاي به دنيا نيامده نيز مي شود.   

*اعمال این روز
* غسل
* زيارت امام حسين عليه السلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد مي باشد. اگر کسي توفيق يابد که در اين روز به حرم امام تشرف پيدا نمايد ثوابش کمتر از کسي که در عرفات باشد نيست.
* بعد از نماز عصر پيش از خواندن دعاي روز عرفه، در زير آسمان دو رکعت نماز به جاي آورده و نزد خداوند به گناهان خود اعتراف نمايد. دررکعت اول بعد از حمد، توحيد و در رکعت دوم بعد از حمد سوره کافرون بخواند.
* روزه اين روز براي کسي که ضعف پيدا نکند و روزه اش مانع از انجام اعمال نشود مستحب است.
 * خواندن دعا "ام داود" که در اعمال نيمه رجب ذکر گرديده است.
* تسبيح زير گفته شود که ثواب آن قابل شمارش نيست.
سبحان الله قبل کل احد و سبحان الله بعد کل احد...
* خواندن زيارت جامعه کبيره نيز در اين روز سفارش شده است.

*شب دهم
از ليالي متبرکه است و از آن چهار شبي است که احياء آنها مستحب است و درهاي آسمان در اين شب باز است و زيارت امام حسين عليه السلام در اين شب، سفت است. و دعاي "يا دائم الفضل علي البرية، يا باسط اليدين بالعطية، يا صاحب المواهب السنية صلي علي محمد و اله خير الوري سجية و اغفرلنا يا ذاالعلي في هذه العشية"، در اين شب خوانده شود.

*روز دهم( عيد قربان)
*غسل در اين روز که سنت موکد است.
* نماز عيد قربان.
* خواندن دعاي چهل و هشتم از صحيفه سجاديه که اول آن اللهم هذا يوم مبارک است. و نيز خواندن دعاي چهل و ششم که با عبارت يا من يرحم من لا يرحمهُ العباد آغاز مي شود.
* دعاي ندبه خوانده شود.
 * قرباني کردن.
* تکرار تکبيرات زير بعد از نمازها.
الله اکبر الله اکبر و لااله الا الله والله اکبر الله اکبر ولله الحمدالله اکبرعلي ما هدانا الله اکبر علي ما رزقنا من بهيمةِ الانعام و الحمدُالله علي ما ابلانا.

*روز هجدهم( عيدغدير)
* غسل
* روزه که کفاره شصت سال گناه است.
* زيارت حضرت علي عليه السلام .
* دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن به سجده رفته و صد مرتبه شکر خدا گفته شود، سپس سر از سجده برداشته و دعاي زير خوانده شود:
"اللهم اني اسئلک بانّ لک الحمد وحدَکَ لا شريک لک... و در انتهاي دعا سر به سجده نهاده و صدمرتبه الحمدلله و صدمرتبه شکراًلله گفته شود.
هر کس اين عمل را انجام دهد ثواب کسي را دارد که در روز عيد غدير نزد پيامبر اکرم حاضر شده و با آن حضرت بيعت کرده باشد.
* پيش از زوال دو رکعت نماز به جا آورد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحيد و آية الکرسي و سوره قدر را ده مرتبه بخواند.
* دعاي ندبه خوانده شود.
* مومنين در هنگام ملاقات يکديگر بگويند:
" الحمدلله الذي جعلنا من المتمسکين بولاية اميرالمومنين و الائمة عليهم السلام .
 * ايجاد عقد اخوت

*روز بيست و چهارم ( مباهله)
براي روز مباهله اعمالي توصيه شده است:
* غسل
* روزه

* روز آخر
ماه ذيحجه آخرين ماه سال قمري است که براي روز آخر آن عملي سفارش شده است. که دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد يک مرتبه و سوره توحيد و آية الکرسي هر يک ده مرتبه خوانده شود و بعد از نماز بگويد: " اللهمَّ ما عملت في هذه السنة من عمل نَهَيتَني عَنهُ و لَم تَرضَهُ وَ نَسيتُهُ وَ لَم تَنسَهُ وَ دَعَوتَني الي التَّوبَةِ بَعدَ اجتِرائي عَليکَ اللهمَّ فَانّي اَستَغفِرُکَ مِنهُ فَاغفِرلي وَ ما عَمِلتُ مِن عَمَلٍ يقَرِّبُني اِليکَ فَاقبَلهُ مِنّي وَ لا تَقطَع رَجائي مِنکَ يا کريم."
وقتي فرد اين دعا را خواند شيطان گويد: واي بر من هر چه در حق اين فرد، در اين سال سختي کشيدم، همه را با اين دعا خراب کرد، و شهادت مي دهد که او سال گذشته را به خير ختم نمود.