اهمیت و جایگاه و ویژگی های عید فطر

عید فطر یكى از دو عید بزرگ در سنت اسلامى است كه درباره آن احادیث و روایات بیشمار وارد شده است. مسلمانان روزه دار كه ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشامیدن و بسیارى از كارهاى مباح دیگر امتناع ورزیده اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‌طلبند، اجر و پاداشى كه خود خداوند به آنان وعده داده است.
 

فطر

ماده «فطر» در اصل به معنای گشوده شدن شیء و آشکار نمودن آن است و فِطر از روزه نیز به همین معنا است.[1]
فِطر» به معنای ترک روزه و نقیضِ روزه است.[2]

ویژگی های عید فطر

1. شبیه ترین روز به روز قیامت

امام صادق (علیه السلام) می‌ فرماید: امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) روز فطر برای مردم خطبه خواندند که بخشی از خطبه بدین شرح است:
هُوَ أَشْبَهُ يَوْمٍ بِيَوْمِ قِيَامَتِكُمْ فَاذْكُرُوا بِخُرُوجِكُمْ مِنْ مَنَازِلِكُمْ إِلَى مُصَلَّاكُمْ خُرُوجَكُمْ مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّكُمْ وَ اذْكُرُوا بِوُقُوفِكُمْ فِي مُصَلَّاكُمْ وُقُوفَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ رَبِّكُمْ وَ اذْكُرُوا بِرُجُوعِكُمْ إِلَى مَنَازِلِكُمْ رُجُوعَكُمْ إِلَى مَنَازِلِكُمْ فِي الْجَنَّةِ أَوِ النَّارِ.[3]
روزفطر، شبیه ترین روز به روز قیامت ما است بنابراین با خارج شدن از خانه و رهسپار شدن به محل بر پائی نمازتان، یاد کنید از خارج شدن از قبرهایتان و حرمت به ‌سوی پروردگارتان را و با ایستادن در محل نمازهایتان از ایستادن در مقابل پروردگارتان یاد کنیدو با بازگشتتان به منازل، از منازل خود در بهشت یا جهنم، یاد کنید.

2. روز سرور و شادی راستین

 دومین ویژگی عید سعید فطر، یعنی روز سرور و شادی راستین، در این باره امام زین‌العابدین (علیه‌ السلام) در دعای 45 صحیفه سجادیه که در وداع با ماه مبارک رمضان، قرائت فرموده‌ اند؛ روز فطر را روزی دانسته که خداوند تبارک ‌و تعالی آن را برای مؤمنین، روز عید و روز سرور قرار داده است.اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً؛یعنی روز فطر روزی است موجبِ سرور مؤمنین می باشد.[4]

3. روز گردهمایی اهل دین خداوند

 سومین مورد از ویژگی های عید سعید فطر در کلام امام زین‌العابدین (علیه‌ السلام)، یعنی روز گردهمایی اهل دین و روز وحدت است.
امام زین‌العابدین (علیه‌ السلام) این دعا را در وداع با ماه مبارک رمضان، قرائت فرموده‌ اند و روز فطر را روزی دانسته که خداوند تبارک ‌و تعالی آن را برای اهل دینش روزِ اجتماع و گردهمایی قرار داده است.
 اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً وَ لِأَهْلِ مِلَّتِكَ مَجْمَعا.[5]

4. عید سعید فطر، روز دریافت جایزه

پیامبر اکرم (صلی‌ الله علیه و آلِه و سلم) پرداخت که حضرت می‌ فرمایند: روز اول ماه شوال، منادی ندا می هد ای مؤمنین صبح گاهان به ‌سوی جوایزتان حرکت کنید.
براساس کلام رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) جوایز خداوند مانند جوائز پادشاهان نیست
وَ رَوَى جَابِرٌ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ قَالَ النَّبِيُّ (صلی الله علیه و آله و سلم) إِذَا كَانَ أَوَّلُ يَوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نَادَى مُنَادٍ يَا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ اغْدُوا إِلَى جَوَائِزِكُمْ‏ ثُمَّ قَالَ يَا جَابِرُ جَوَائِزُ اللَّهِ لَيْسَتْ كَجَوَائِزِ هَؤُلَاءِ الْمُلُوكِ ثُمَّ قَالَ هُوَ يَوْمُ الْجَوَائِزِ.[6]
امام باقر (علیه السلام) نیز سوگند یاد نمودند: «به خدائی که جان وی در دست او است که جوائز دینار و درهم نیست.
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) أَمَا وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ مَا هِيَ بِجَائِزَةِ الدَّنَانِيرِ وَ الدَّرَاهِم‏.[7] منظور از جوائز، علاوه بر برآورده شدن حاجت های دنیوی، مغفرت، ثواب ابدی و أموری است که موجبات توفیق بر مغفرت و ثواب ابدی را فراهم می سازد.[8]