یکی از صفات غیر اخلاقی، جدل، و بقول امروزیها بگومگو است. دوری از این صفت غیر اخلاقی، باید مورد توجه مبلغین دینی، مخصوصا در فضای مجازی باشد.
پیامبر اسلام در باره دوری از جدل می  فرماید: «لا یَسْتَکمِلُ عَبْدٌ حَقِیقَةَ الْإیمانِ حَتّی یَدَعَ الْمِراءَ و إنْ کانَ مُحِقّاً؛ ایمان کسی کامل نمی گردد مگر آنکه مراء و جدل را ترک کند، گرچه حق با او باشد.»[1] البته این حدیث منافاتی با مناظره کردن و استدلال آوردن برای طرف مقابل ندارد، و حتی این روش مورد توصیه قرآن است.[2] اما بحث آنجاست که برخی افراد در پی حققت نیستد و هر چه برایشان دلیل بیاوری، قبول نمی کنند. «وَ سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ‏ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا يُؤْمِنُونَ؛ و بر آنان يكسان است چه بيمشان دهى يا بيمشان ندهى ايمان نمى‏ آورند.»[3] در اینجا باید مبلغ، حتی اگر  حق با اوست، در مقام جدل بی مورد و ستیزه جویی برنیاید که چرا سخنان مرا قبول نمی کنید. «فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبينُ‏؛ (با اين همه،) اگر روى برتابند، (نگران مباش؛) تو فقط وظيفه ابلاغ آشكار دارى.»[4]
حاصل سخن اینکه؛ در فضای مجازی، میدان شبهات و انکارها و اما و اگرها بر ضد دین، زیاد است و حتی ممکن است گریبان افراد مذهبی را بگیرد. بنابراین مبلغین فضای مجازی باید در مواجهه با شبهه کنندگان، از جدلهای بی مورد و بی اثر پرهیز کرده و با منطق و استدلال و برهان، جواب شبهه کنندگان را بدهند.
-----------
پی نوشتها:
1ــ بحار الأنوار، ج 2، ص 137
2ـ نحل/125: «ادْعُ إِلى‏ سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ‏ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَن‏؛ (مردم را) به سوى راه پروردگارت با منطقى حكيمانه و ادله قانع‏كننده و با پندى نيك و عبرت ‏آموز دعوت كن و با آنان (مخالفان) به نيكوترين وجه محاجه و مجادله نما.»
3ــ یس/10
4ــ نحل/82