امام رضا علیه السلام فرمودند: 

عَلیکَ بطِاعَةِ الاَبِ وَ بِرِّهِ وَ التَّواضُعِ وَ الخُضُوعِ وَ الإعظامِ وَ الإکرامِ لَهُ، وَ خَفضِ الصَّوتِ بِحَضرَتهِ؛ (فقه الرضا علیه السلام، ص 334)

بر تو باد که از پدر، فرمانبرداری کنی، به او نیکی کنی، نسبت به او فروتنی و کرنش و بزرگداشت و احترام داشته باشی، و در حضور او صدایت را پایین آوری.

شرح حدیث :

میان فرزند و پدر، «حقوق متقابل» وجود دارد. هر جا حقی وجود داشته باشد، در مقابل آن تکلیف و وظیفه ای است. حق فرزند بر پدر، آن است که او را خوب تربیت کند، نام نیک برایش بگذارد، به او قرآن بیاموزد و وقتی به سنّ ازدواج رسید، شرایط ازدواج را برایش فراهم سازد. پدر هم بر فرزند، حقوقی دارد که «اطاعت» و «احسان» از آن جمله است. رفتار مناسب با پدر و مادر، طبق آنچه دین می آموزد، آن است که فرزندان از والدین اطاعت کنند، به آنان احترام گذارند، با ادب با آنان صحبت کنند، جلوتر از آنان راه نروند، تند و پرخاشگرانه با آنان حرف نزنند، مایه ی رنجش خاطر و آزردگی آنان نشوند، نافرمانی و عصیان نکنند، فروتنی داشته باشند و صدای خود را در مقابل آنان بلند نکنند. امام سجاد علیه السلام، هم در رسالة الحقوق، حق پدر و مادر را بیان فرموده است: هم در صحیفه ی سجّادیه در قالب دعا، وظیفه ی فرزندان نسبت به والدین را بیان کرده است. می فرماید: «خدایا! وظایفی را که نسبت به آنان دارم به من بیاموز، توفیق عمل به این وظایف را به نحو کامل به من عطا کن، خدایا! مرا چنان قرار بده که از آنان حساب ببرم و در همان حال نسبت به آنان مثل یک مادر مهربان رفتار کنم، اطاعت از آنان را برایم لذّت بخش قرار بده، تا آن جا که رضایت آنان را بر رضایت خودم و خواسته ی آنان را بر خواسته ی خودم ترجیح دهم، خوبیهای آنان را درباره ی من - هر چند کم باشد - زیاد ببینم و خوبیهای خودم را درباره ی آنان - هر چند زیاد باشد - اندک ببینم... »(1).

پی نوشت:

1. صحیفه سجادیه، دعای 24.

------------------------------------------------------------

منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1391).