آن حضرت را بدين لقب (باقر) مى ‏خواندند زيرا علوم را مى‏ شكافت و باز مى‏ كرد.در صحاح آمده است: «تبقر، يعنى توسع در علم» .
 

◄ در قاموس گفته شده است : محمد بن على بن حسين را باقر مى‏ خواندند چون در علم تبحر داشت.در لسان العرب نيز ذكر شده است: آن حضرت را باقر مى‏ خواندند چرا كه علم را مى‏ شكافت و به اصل آن پى مى‏ برد و فروع علم را از آن استنباط مى‏ کرد و دامنه علوم را مى‏ شكافت و وسعت مى‏ داد.ابن حجر در صواعق مى‏ نويسد:

«او را باقر مى‏ خواندند و اين كلمه از «بقر الارض» اخذ شده است، يعنى آنكه زمين را مى ‏شكافد و مكنونات آن را آشكار مى‏ كند.زيرا او نيز گنجينه‏ هاى نهانى معارف و حقايق احكام و حكمتها و لطايف را كه جز از ديد كوته نظران و ناپاكان پنهان نبود، آشكار مى‏ کرد.»

از اين رو درباره وى گفته مى ‏شد كه آن حضرت شكافنده علم و جامع آن و نيز آشكار كننده و بالا برنده علم و دانش است.در تذكرة الخواص نيز آمده است:

او را باقر لقب داده بودند زيرا در اثر سجده‏ هاى فراوان، پيشانى ‏اش شكاف برداشته بود. برخى هم گويند چون آن حضرت از دانش بسيار برخوردار بود او را باقر مى‏ خواندند.
آنگاه به نقل سخن جوهرى در صحاح مى‏ پردازد.
شيخ صدوق در علل الشرايع به نقل از عمرو بن شمر آورده است:
از حابر جعفى پرسيدم چرا به امام پنجم، باقر مى‏ گفتند؟
گفت: «چون علم را مى‏ شكافت و اسرار آن را آشكار مى‏ كرد».
در مناقب ابن شهر آشوب نوشته شده است:
گفته ‏اند براى هيچ يك از فرزندان حسن و حسين (ع) اين اندازه از علوم، از قبيل تفسير و كلام و فتوا و احكام و حلال و حرام فراهم نشد كه براى امام باقر (ع) .
محمد بن مسلم نقل كرده است كه از آن حضرت سى هزار حديث پرسش كردم.

در تاریخ آمده است که پنجمین امام هدایت، حضرت ابو جعفر محمد بن علی علیهماالسلام ، سه لقب داشت: باقرالعلوم (شکافنده دانش ها)، شاکر (سپاس گزار) و هادی (راهنما). در این میان، لقب مشهور ایشان باقر است.
از جابر جعفی، یکی از یاران ایشان پرسیدند که چرا امام را باقر می نامند؟
پاسخ داد: «زیرا آن حضرت، دانش را موشکافی و حلاجی می کند و آنچه را شایسته است، آشکار می سازد».

☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼☼
◄منبـــــــع : كتاب: سيره معصومان، ج 5، ص 13