در گردش سیر آدمی از عالم افلاک بر دامن این خاک سوی سفر به سوی مبدأ عشق دوباره گذر خواهد کرد و آدمی باید در این چرخه متوجه آن معنای عمیق «إنّالله و إنّا إلیه راجعون»[1] باشد که:

«از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود*****به کجا می روم آخر ننمایی وطنم»[2]

ای انسان! ای نمونه آفرینش! به هوش باش که مبتدا و منتهای[3] سیر تو «الله» است و اگر بتوانی عاشق او باشی؛ تو را او (هو)[4] غایت و ارزش حیات است.[5]
پس کتاب راهنمای خود، آن فطرت راهنما و راهبر را مرور کن که : « فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِى فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها …»[6]که تو را قانونمند و هدفمند آفریده و سررشته آن را در وجود خودت نهاده که سید الاوصیاء فرمودند : «مَنْ عَرَفَ نفسَه فقد عَرَفَ ربَّه»[7] پس راه او از خود توست.(دقت کن)

در مسیر سیر به سوی مبدأ هستی، خداوند سبحان، شیوه پیروی از سرور کائنات، انابه است و طی طریق هدایت به سوی واحد بی نهایت، بازهم در گرو انابه است. از آنجا که انابه وسیله بیداری و تذکر[8] بوده و بشارت خالق سبحان و ایزد منان نیز در سایه انابه است و گام نهادن در دارالسلام و در قرار‌گاه امن الهی آرمیدن، از آنِ دل‌های دارای تضرّع[9] و انابه است؛ یعنی در هر امری باید به ذات قدوس احدیت رجوع کرد و با عمل خالص به سوی او بازگشت:
وَ ما تَوْفیقی إِلاّ بِالله عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ أُنیبُ.
و توفیق من جز به [یارى] خدا نیست. بر او توکّل کرده ام و به سوى او بازمى گردم.[10]

پی نوشت:
----------------------------
[1] سوره مبارکه بقره، آیه شریفه ۱۵۶٫
[2] مثنوی معنوی، مولوی.
[3] وَ أَنَّ إِلى رَبِّکَ الْمُنْتَهى.(سوره مبارکه نجم، آیه شریفه ۴۲).
[4] اشاره به ذات باریتعالی.
[5] حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «قِیمَهُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُهُ»؛ «ارزش هر انسانی به اندازه چیزی است که دوست می‌دارد».
[6] «پس روى خود را با گرایش تمام به حق، به سوى این دین کن؛ با همان سرشتى که خدا مردم را بر آن سرشته است».(سوره مبارکه روم، آیه شریفه ۳۰٫)
[7] «هر که خود را شناخت، خداى خویش را شناخته است» .(آمدى تمیمى، عبدالواحد بن محمد، شرح غررالحکم و دررالکلم، ص ۲۳۲٫)
[8] وَ ما یَتَذَکَّرُ إِلاّ مَنْ یُنیبُ.(سوره مبارکه لقمان، آیه شریفه۱۵٫)
[9] مَنْ خَشِیَ الرَّحْمنَ بِالْغَیْبِ وَ جاءَ بِقَلْبٍ مُنیبٍ(سوره مباره ق، آیه شریفه۳۳٫)
[10] سوره هود ٫آیه شریفه ۸۸