علامه حسن زاده آملی می گوید: شبی در عالم رویا دیدم درون چاله قیراندودی چند تکه گوشت افتاده است و مشغول جابجا کردن آن ها هستم، وقتی از خواب بیدار شدم، هنوز بوی تعفن آن ها مشامم را آزار می داد تا اینکه درب منزل را زدند!

آیت الله حسن طبری آملی مشهور به حسن حسن زاده آملی و علامه حسن زاده متولد 1307، روحانی مجتهد، عارف، فیلسوف متأله و مدرس دروس حوزوی است، وی که تاکنون 85 بهار را پشت سر گذاشته است، یکی از اساتید مطرح اخلاق است که در فلسفه، عرفان، فقه، اصول، ادبیات، ریاضیات، علم فیزیک و شیمی و بسیار علوم دیگر نیز تخصص دارد. بازخوانی سخنان اخلاقی این عارف بالله که در کتاب «صراط سلوک» جمع آوری شده، خالی از لطف نیست.

*قرآن

شایسته است برخی از مواعظ خدای سبحان و مواعظ پیامبر(ص)و اهل بیتش(ع) را که برای سالکان کوی حق ضروری است، متذکر شویم:

قرآن کریم صورت کتیبه انسان کامل است؛ یعنی قرآن صورت کتبی حقیقت محمدی(ص) است، قرآن کریم می فرماید: «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ»، این قرآن، شما را به بهترین راه هدایت می کند، «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»، یقیناً رسول خدا، برای شما بهترین الگوی زندگی است.

هر قدر به قرآن تقرب بجویی، به انسان کامل نزدیک تر شده ای، پس بنگر بهره ات از قرآن چقدر است؟ زیرا حقایق آیات آن در حقیقت، درجات ذات تو و مدارج آن نردبان عروج و تکامل توست.

امام الثقلین حضرت علی(ع) در وصیت نامه اش به محمد بن حنفیه می فرماید: «بر تو باد به تلاوت قرآن و عمل به آن و انجام واجبات و شناخت راه های حلال و حرام و امر نهی آن، بر تو باد شب زنده داری با قرآن و تلاوت آن در روز و شب؛ زیرا قرآن پیمان خداست با خلقش؛ پس لازم است مسلمان در هر روز به این پیمان بنگرد گرچه به خواندن 50 آیه از آن باشد، بدان ای پسرم! درجات بهشت به حسب آیات قرآن است و روز قیامت به قاری قرآن می گویند: قرآن بخوان و از درجات تکامل آن بالا برو، در بهشت بعد از پیامبران و صدیقان، هیچ کس بالاتر از قاریان قرآن نیست».

*قرآن مأدبة الله

مرحوم علم الهدی از ابن مسعود نقل می کند که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «قرآن مأدبة (سفره نعمت) الهی است، پس هر قدر می توانید از آن بهره مند شوید؛ چه اینکه خالی ترین خانه، دلی است که از نور قرآن تهی باشد»، تعبیر از قرآن به مأدبة آن چنان شیرینی دارد که قابل وصف نیست، گرچه درک می شود، پس از آن علم الهدی، در توضیح مأدبة می نویسد: «مأدبة ـ به ضم دال ـ در سخن عرب به معنی غذایی است که شخص آن را آماده کرده و مردم را دعوت می کند که از آن استفاده کنند، در این حدیث شریف ، پیامبر اکرم(ص) بهره ای را که از طریق خواندن قرآن و حفظ آن عاید انسان می شود، مأدبة (غذا) نامیده است، در زبان عربی آن گاه که کسی را به غذایی دعوت کنند.

و دلیل اینکه مأدبة با تاء تأنیث آمده است، در حالی که قرآن مذکر است و نیازی به تاء ندارد، این است که تاء در اینجا بر مبالغه دلالت می کند، همانطور که «عنتره» شاعر گفته است «والفکر مخئبة لنفس المنعم» مخئبة با تائ تأنیث آمده است، یعنی کفر حقیقت جان آدمی را بسیار مخفی می کند.

پس ای برادران! همدل و صمیمی بیایید بر سر سفره الهی بنشینید، هر چه جانتان بخواهد در آن یافت می شود، چیزهایی که حتی چشم از دیدن آن ها لذت می برد، بیایید به سوی اَدبستانی که برتر از آن ادب و بالاتر از معلم آن، مودبی نمی یابید، آیا بعد از حق جز ضلالت چیزی هست!

*امام صادق(ع) و مدهوش شدن در نماز

سید بن طاووس از امام صادق(ع) چنین نقل می کند: برای آن حضرت(ع) در نماز مکرر این حالت پیش می آمد که در حال تلاوت قرآن در نماز مدهوش می شدند، وقتی که به حال عادی برگشتند، پرسیدند چه چیز باعث شد این گونه منقلب شدید؟، حضرت جمله ای فرمود که مضمونش این است: «آن قدر آیات الهی را تلاوت و تکرار کردم که گویا از زبان گوینده اش می شنیدم، اینجا بود که قوه بشری تحمل مکاشفه جلالت و شکوه الهی را نداشت و مدهوش شدم».

سید بن طاووس در ادامه می نویسد: بدان که قرآن اقیانوسی بی پایان است، چگونه این چنین نباشد، در حالی که مظهر و تجلی گاه فیض الهی است.

*جوامع الکلام قرآن است

طریحی آورده است: اینکه در حدیث آمده است «أعطیت جوامع الکلم»؛ کلمات جامع به من داده شده است، مراد، قرآن کریم است، چون قرآن با این الفاظش،  اندک است اما معانی فراوانی دارد تا حدی که روایت شده است، هر حرفی از حروف قرآن دارای هفتاد معنی است.

آری!، وقتی یک شکل هندسی که به شکل قطاع معروف است 497 هزار و 664 حکم هندسی داشته باشد، هیچ بعید نیست هر حرفی از حروف قرآن هفتاد هزار معنی داشته باشد.

ای بندگان خاص خداوند! این آیات پایانی سوره فرقان از قرآن کریم است بیایید و تنها تلفظ آن اکتفا نکنید و در آن ها تدبر کنید که هر آیه آن دستوری است و هر کس به آن عمل کند نجات یافته و رستگار می شود:

وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا... تا انتهای سوره

*صفات عباد الرحمن در قرآن

بندگان خاص خدا چنین کسانی هستند:

1ـ با تواضع در زمین حرکت می کنند.

2 ـ آن گاه که جاهلان اینان را به عتاب خطاب کنند، با سلامت نفس و زبان خوش جواب می دهند.

3 ـ شب ها را به عشق خدا و برای رضایت او به سجده و قیام سپری می کنند.

4 ـ دائم با دعا و تضرع می گویند: پروردگارا! عذاب جهنم را از ما دور کن که بد عذابی است و جهنم بد منزل و بد سرانجامی است.

5 ـ در انفاق کردن اسراف نمی کنند و میانه روی را پیشه خود می سازند.

6 ـ برای خدا شریک قایل نمی شوند و فقط خدای را می خوانند.

7 ـ از قتل و جنایت که خدا آن را حرام کرده است، پرهیز کنند.

8 ـ هرگز گرد عمل زشت زنا نمی گردند که هر کس مرتکب این عمل زشت شود کیفر جاودانه اش را خواهد دید و در قیامت عذابش دو چندان خواهد شد، مگر کسانی که توبه کنند و اعمال نیک انجام دهند که در این صورت، خداوند گناهان آنان را به ثواب مبدل خواهد کرد و هر کس توبه کند البته خداوند توبه اش را می پذیرد.

9 ـ به ناحق شهادت نمی دهند.

10 ـ هرگاه به کار بیهوده و زشتی از مردم هرزه بگذرند، بزرگوارانه از آن در گذرند.

11 ـ هرگاه متذکر آیات الهی شوند همچون کوران و کران و از کنار آن نمی گذرند، بلکه با دلی آگاه و چشمی بینا آن را مشاهده کرده و در آن تأمل می کنند تا به مقام معرفت و ایمان شان افزوده شود.

12 ـ به هنگام دعا با خدای خود می گویند: پروردگارا، از همسران و فرزندان ما کسانی را قرار ده که مایه روشنی چشم ما شوند و ما را سر خیل پاکان جهان و پیشوای پرهیزکاران قرار بده، پاداش صبر چنین بندگانی قصرهای بهشتی خواهد بود که در آنجا با سلام و درود و شادمانی با یکدیگر ملاقات می کنند و در بهشت زیبا برای ابدیت و همیشه (جاودان) خواهند بود.

ای پیامبر به امت بگو: «اگر دعا و ناله و زاریتان نبود، خدا به شما هیچ توجه و اعتنایی نداشت، زیرا شما در گذشته آیات خدا و پیامبران الهی را تکذیب کرده اید و این تکذیب، دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد (پس با دعا آن را جدا کنید)».

* انسان قرآنی باش

حضرت استاد در باب اینكه قرآن عهد الله است، فرمودند: روزی درب منزل را زدند، در را باز کردم، دیدم جوانی است، گفت: حاج آقا دستورالعملی بفرمایید.

گفتم: اولاً انسان قرآنی باش و ثانیاً استقامت داشته باش.

گفت: باز هم به فرمایید، گفتم: تو برو همان اول را انجام بده!

*استاد، خدا باشد!

همچنین فرمودند: آقا! ذکر می خواهید، یکی از اسما قرآن ذکر است، ذکر همان قرآن است، البته دقت داشته باشید چطور برای درس وقت معین دارید، برای قرآن هم همین طور باشد، یک درس را قرآن قرار دهید، در پیشگاهش به درس بنشینید، استاد هم خدا باشد!

*باطن کتاب های ضاله چگونه است؟

حضرت استاد می فرمودند: شبی در عالم رویا دیدم درون چاله سیاه و قیراندودی چند تکه گوشت افتاده است و مشغول جابجا کردن آن ها هستم و بسیار متعفن و بدبو بود، وقتی از خواب بیدار شدم، بوی تعفن آن ها مشامم را آزار می داد، صبح ساعت 11 درب منزل را زدند، آقایی با موتور سیکلت آمده بود و یک پلاستیک سیاه بزرگی پر از کتاب ضالّه، آورده و می گفت: «می خواستم این کتاب ها را آتش بزنم، گفتم شاید برای شما به منظور خواندن و ردّ کردن خوب باشد و به دردتان بخورد.»

یاد خواب دیشبم افتادم و گفتم: آقا جان! آنجا که قرآن و اصول کافی و حدیث داریم، چرا به سراغ اینها برویم؟!

منبع: خبرگزاری فارس.