پدر، أب، جدّ، عمو، صاحب، والد. (خرمشاهی: دانشنامه قرآن)

پدر، هر کسی است که سبب ایجاد چیزی یا اصلاح یا ظهور آن باشد و به همین سبب، پیامبر صلی الله علیه و آله، پدر مؤمنان شهرت یافته اند.(احزاب:6) (مفردات راغب)

پدر، مردی که از او فرزند به وجود آمده است. (فرهنگ فارسی)

پدر، «بابا» به معنای پدر و نیا، که در زبان های اردو، ترکی و جز آن نیز بابا به همین معنا به کار رفته است. (دایرة المعارف بزرگ اسلامی)

پدر، «بابا» لقبی برای برخی از متصوفه که دست کم از اوایل سده پنجم هجری قمری به کار می رفته است. (همان)

پدر، واژه پدر را اگر نزد قرآن و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که پدر مؤمنان است بررسی کنیم، به نکات بسیاری فراتر از معانی ظاهری آن می رسیم، برخی از آن معانی و قرائن آن چنین است:

پدر، حضرت آدم علیه السلام ابوالبشر: «هان ای فرزندان آدم! به هوش باشید که شیطان شما را فریب ندهد، همچنان که پدر و مادرتان را از بهشت بیرون راند.... » (اعراف: 27)

پدر، حضرت ابراهیم علیه السلام: «و در این دین، که آیین پدر شما ابراهیم علیه السلام است، هیچ سختی بر شما روا نداشته.... » (حج: 78)

پدر، اجداد پدری: «فرزندان یعقوب گفتند خدای تو و خدای پدرانت ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را پرستش خواهیم کرد....» (بقره: 133)

پدر، خورشید در رؤیای یوسف: «روزی یوسف به پدر خویش گفت: پدرجان، در خواب یازده ستاره دیدم و آفتاب را و ماه را؛ دیدم شان که بر من سجده می کردند.» (یوسف: 4)

پدر، مأمن و مأوای فرزندان: «مگر نه آنکه تو را یتیم دید و پناهت داد؟» (ضحی: 6)

پدر، عظمتی سوگند خوردنی: «و به پدر سوگند می خورم و به فرزندی که آورده است.»(بلد: 3)

پدر، فراتر از سوگند: «خدا شما را باز می دارد که به پدران تان سوگند یاد کنید.»(نهج الفصاحه: ح 777)

پدر، دست مایه ی بهشت: «ما به انسان سفارش کرده ایم تا به پدر و مادر خود نیکی کند... اینان همانان اند که ما نیکوترین کاری را که کرده اند، از آنها می پذیریم و در جمع بهشتیان، از بدیهاشان می گذریم.»(احقاف: 15 و 16)

پدر، پیمانی الهی از بنی اسرائیل: «زمانی که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید.»(بقره: 83)

پدر، محمد صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام: «من و علی، پدران این امَّتیم.»(حسینی تهرانی: ج 7: 15)

پدر، روشنایی زندگی: «دوستی پدرت را پاس دار و رشته آن را مبر که خدا روشنایی زندگی ات را خاموش می سازد.»(نهج الفصاحه: ح 102)

پدر، همه چیز: «تو و آنچه داری از آن پدرت هستی.»(همان: ح 558)

پدر، طول عمر و برکت زندگی: «خدا به برکت نیکی به پدر و مادر، عمر انسان را فزونی می بخشد.»(همان: ح 755)

پدر، برترین جایگاه بهشت: «کسی که فرمانبردار پدر و مادر خویش است، در برترین جایگاه بهشت خواهد بود.»(همان: ح 2004)

پدر، مستجاب الدعوه: «دعای پدر برای فرزند، بسان دعای پیامبر بر امَت خویش است.»(همان: ح 1565)

پدر، پدر و دیگر هیچ!

منبع:  اشارات، بهار سال 1392، شماره 150.