مهمانان مدینه
مدينه اولين باري است كه ميهماناني چنين غريبه را به خود مي‌ بيند. كارواني متشكل از شصت ميهمان ناآشنا كه لباس‌ هاي بلند مشكي پوشيده‌ اند، به گردنشان صليب آويخته‌ اند، كلاه‌ هاي جواهرنشان بر سر گذاشته‌ اند، زنجيرهاي طلا به كمر بسته‌ اند و انواع و اقسام طلا و جواهرات را بر لباس‌ هاي خود نصب كرده‌ اند.
وقتي اين شصت نفر براي ديدار با پيامبر، وارد مسجد مي‌ شوند، همه با حيرت و تعجب به آنها نگاه مي‌ كنند. اما پيامبر بي‌ اعتنا از كنار آنان مي‌ گذرد و از مسجد بيرون مي‌ رود هم هيأت ميهمانان و هم مسلمانان، از اين رفتار پيامبر، غرق در تعجب و شگفتي مي‌ شوند. مسلمانان تا كنون نديده‌ اند كه پيامبر مهربانشان به ميهمانان بي‌ توجهي كند به همين دليل، وقتي سرپرست هيأت مسيحي علت بي‌ اعتنايي پيامبر را سؤال مي‌ كند، هيچ كدام از مسلمانان پاسخي براي گفتن پيدا نمي‌ كنند.
تنها راهي كه به نظر مي‌ رسد، اين است كه علت اين رفتار پيامبر را از حضرت علي بپرسند، چرا كه او نزديك‌ ترين فرد به پيامبر و آگاه‌ ترين، نسبت به دين و سيره و سنت اوست. مشكل، مثل هميشه به دست علي حل مي‌ شود. پاسخ او اين است كه:
«پيامبر با تجملات و تشريفات، ميانه‌ اي ندارند؛ اگر مي‌ خواهيد مورد توجه و استقبال پيامبر قرار بگيريد، بايد اين طلاجات و جواهرات و تجملات را فرو بگذاريد و با هيأتي ساده، به حضور ايشان برسيد.»
اين رفتار پيامبر، هيأت ميهمان را به ياد پيامبرشان، حضرت مسيحي مي‌ اندازد كه خود با نهايت سادگي مي‌ زيست و پيروانش را نيز به رعايت سادگي سفارش مي‌ كرد.
آنان از اين كه مي‌ بينند، در رفتار و كردار، اين همه از پيامبرشان فاصله گرفته‌ اند، احساس شرمساري مي‌ كنند. ميهمانان مسيحي وقتي جواهرات و تجملات خود را كنار مي‌ گذارند و با هيأتي ساده وارد مسجد مي‌ شوند، پيامبر از جاي بر مي‌ خيزد و به گرمي از آنان استقبال مي‌ كند. شصت دانشمند مسيحي، دور تا دور پيامبر مي‌ نشينند و پيامبر به يكايك آنها خوشامد مي‌ گويد، در ميان اين شصت نفر، كه همه از پيران و بزرگان مسيحي نجران هستند،‌ «ابوحارثه» اسقف بزرگ نجران و «شرحبيل» نيز به چشم مي‌ خورند.
سؤال بی جواب پیامبر
پيداست كه سرپرستي هيأت را ابوحارثه اسقف بزرگ نجران، بر عهده دارد. او نگاهي به شرحبيل و ديگر همراهان خود مي‌ اندازد و با پيامبر شروع به سخن گفتن مي‌ كند: «چندي پيش نامه‌ اي از شما به دست ما رسيد، آمديم تا از نزديك، حرف‌ هاي شما را بشنويم».
پيامبر مي‌ فرمايد: 
«آنچه من از شما خواسته‌ ام، پذيرش اسلام و پرستش خداي يگانه است».
و براي معرفي اسلام، آياتي از قرآن را برايشان مي‌ خواند.
اسقف اعظم پاسخ مي‌ دهد: «اگر منظور از پذيرش اسلام، ايمان به خداست، ما قبلاً به خدا ايمان آورده‌ ايم و به احكام او عمل مي‌ كنيم.»
پيامبر مي‌ فرمايد:
«پذيرش اسلام، علايمي دارد كه با آنچه شما معتقديد و انجام مي‌ دهيد، سازگاري ندارد. شما براي خدا فرزند قائليد و مسيح را خدا مي‌ دانيد، در حالي كه اين اعتقاد،‌ با پرستش خداي يگانه متفاوت است.»
اسقف براي لحظاتي سكوت مي‌ كند و در ذهن دنبال پاسخي مناسب مي‌ گردد. يكي ديگر از بزرگان مسيحي كه اسقف را درمانده در جواب مي‌ بيند، به ياري‌ اش مي‌ آيد و پاسخ مي‌ دهد:
«مسيح به اين دليل فرزند خداست كه مادر او مريم، بدون اين كه با كسي ازدواج كند، او را به دنيا آورد. اين نشان مي‌ دهد كه او بايد خداي جهان باشد.»
پيامبر لحظه‌ اي سكوت مي‌ كند.
ناگهان فرشته وحي نازل مي‌شود و پاسخ اين كلام را از جانب خداوند براي پيامبر مي‌آورد. پيامبر بلافاصله پيام خداوند را براي آنان بازگو مي‌كند: «وضع حضرت عيسي در پيشگاه خداوند، همانند حضرت آدم است كه او را به قدرت خود از خاك آفريد...»1
و توضيح مي‌دهد كه «اگر نداشتن پدر دلالت بر خدايي كند، حضرت آدم كه نه پدر داشت و نه مادر، بيشتر شايسته مقام خدايي است. در حالي كه چنين نيست و هر دو بنده و مخلوق خداوند هستند.»
لحظات به كندي مي‌ گذرد، همه سرها را به زير مي‌ اندازند و به فكر فرو  مي‌ روند. هيچ يك از شصت دانشمند مسيحي، پاسخي براي اين كلام پيدا نمي‌ كنند. لحظات به كندي مي‌ گذرد؛ دانشمندان يكي يكي سرهايشان را بلند مي‌ كنند و در انتظار شنيدن پاسخ به يكديگر نگاه مي‌ كنند، به اسقف اعظم، به شرحبيل؛ اما... سكوت محض.
دعوت به مباهله
عاقبت اسقف اعظم به حرف مي‌ آيد:
«ما قانع نشديم. تنها راهي كه براي اثبات حقيقت باقي مي‌ ماند، اين است كه با هم مباهله كنيم. يعني ما و شما دست به دعا برداريم و از خداوند بخواهيم كه هر كس خلاف مي‌ گويد‌، به عذاب خداوند گرفتار شود.»
پيامبر لحظه‌ اي مي‌ ماند. تعجب مي‌ كند از اينكه اينان اين استدلال روشن را نمي‌ پذيرند و مقاومت مي‌ كنند. مسيحيان چشم به دهان پيامبر مي‌ دوزند تا پاسخ او را بشنوند.
در اين حال، باز فرشته وحي فرود مي‌ آيد و پيام خداوند را به پيامبر مي‌ رساند. پيام اين است:
«هر كس پس از روشن شدن حقيقت، با تو به انكار و مجادله برخيزد، [به مباهله دعوتش كن] بگو بياييد، شما فرزندانتان را بياوريد و ما هم فرزندانمان، شما زنانتان را بياوريد و ما هم زنانمان. شما جان‌ هايتان را بياوريد و ما هم جان‌ هايمان،‌ سپس با تضرع به درگاه خدا رويم و لعنت او را بر دروغگويان طلب كنيم.»2
پيامبر پس از انتقال پيام خداوند به آنان، اعلام مي‌ كند كه من براي مباهله آماده‌ ام. دانشمندان مسيحي به هم نگاه مي‌ كنند، پيداست كه برخي از اين پيشنهاد اسقف رضايتمند نيستند، اما انگار چاره‌ اي نيست.
زمان مراسم مباهله، صبح روز بعد و مكان آن صحراي بيرون مدينه تعيين مي‌ شود. 
موعد مقرر
دانشمندان مسيحي موقتاً با پيامبر خداحافظي مي‌ كنند و به اقامت‌ گاه خود باز مي‌ گردند تا براي مراسم مباهله آماده شوند.
صبح است، شصت دانشمند مسيحي در بيرون مدينه ايستاده‌ اند و چشم به دروازه مدينه دوخته‌ اند تا محمد با لشكري از ياران خود، از شهر خارج شود و در مراسم مباهله حضور پيدا كند.
تعداد زيادي از مسلمانان نيز در كنار دروازه شهر و در اطراف مسيحيان و در طول مسير صف كشيده‌ اند تا بينندة اين مراسم بي‌ نظير و بي‌ سابقه باشند.
نفس‌ ها در سينه حبس شده و همه چشم‌ ها به دروازه مدينه خيره شده است.
لحظات انتظار سپري مي‌ شود و پيامبر در حالي كه حسين را در آغوش دارد و دست حسن را در دست، از دروازه مدينه خارج مي‌ شود. پشت سر او تنها يك مرد و زن ديده مي‌ شوند. اين مرد علي است و اين زن فاطمه. 
تعجب و حيرت، همراه با نگراني و وحشت بر دل مسيحيان سايه مي‌ افكند.
شرحبيل به اسقف مي‌ گويد: نگاه كن. او فقط دختر، داماد و دو نوة خود را به همراه آورده است. 
اسقف كه صدايش از التهاب مي‌ لرزد، مي‌ گويد:
«همين نشان حقانيت است. به جاي اين كه لشكري را براي مباهله بياورد، فقط عزيزان و نزديكان خود را آورده است، پيداست به حقانيت دعوت خود مطمئن است كه عزيزترين كسانش را سپر بلا ساخته است.»
شرحبيل مي‌ گويد: «ديروز محمد گفت كه فرزندانمان و زنانمان و جان‌ هايمان. پيداست كه علي را به عنوان جان خود همراه آورده است.»
«آري، علي براي محمد از جان عزيزتر است. در كتاب‌ هاي قديمي ما، نام او به عنوان وصي و جانشين او آمده است...»
راه فرار
در اين حال، چندين نفر از مسيحيان خود را به اسقف مي‌ رسانند و با نگراني و اضطراب مي‌ گويند:
«ما به اين مباهله تن نمي‌ دهيم. چرا كه عذاب خدا را براي خود حتمي مي‌ شماريم.»
چند نفر ديگر ادامه مي‌ دهند: «مباهله مصلحت نيست. چه بسا عذاب، همه مسيحيان را در بر بگيرد.»
كم‌ كم تشويش و ولوله در ميان تمام دانشمندان مسيحي مي‌ افتد و همه تلاش مي‌ كنند كه به نحوي اسقف را از انجام اين مباهله بازدارند.
اسقف به بالاي سنگي مي‌ رود، به اشاره دست، همه را آرام مي‌ كند و در حالي كه چانه و موهاي سپيد ريشش از التهاب مي‌ لرزد، مي‌ گويد:
«من معتقدم كه مباهله صلاح نيست. اين پنج چهره نوراني كه من مي‌ بينم، اگر دست به دعا بردارند، كوه‌ ها را از زمين مي‌ كنند، در صورت وقوع مباهله، نابودي ما حتمي است و چه بسا عذاب، همه مسيحيان جهان را در بر بگيرد.»
تسلیم بلاشرط
اسقف از سنگ پايين مي‌ آيد و با دست و پاي لرزان و مرتعش، خود را به پيامبر مي‌ رساند. بقيه نيز دنبال او روانه مي‌ شوند. 
اسقف در مقابل پيامبر، با خضوع و تواضع، سرش را به زير مي‌ افكند و مي‌ گويد: «ما را از مباهله معاف كنيد. هر شرطي كه داشته باشيد، قبول مي‌ كنيم.»
پيامبر با بزرگواري و مهرباني، انصراف‌ شان را از مباهله مي‌ پذيرد و مي‌ پذيرد كه به ازاي پرداخت ماليات، از جان و مال آنان و مردم نجران، در مقابل دشمنان، محافظت كند.
خبر اين واقعه، به سرعت در ميان مسيحيان نجران و ديگر مناطق پخش مي‌ شود و مسيحيان حقيقت‌ جو را به مدينة پيامبر سوق مي‌ دهد.
 

منبع: برگرفته از مجلة بشارت، شماره 1.
----------------------------
پي‌نوشت‌:
1. «إنّ مثل عيسي عندالله كمثل آدم خلقه من تراب ثم قال له كن فيكون». آل عمران (3)، آية 59.
2. «فمن حاجك فيه من بعد ما جاءك من العلم، فقل تعالوا ندع أبناءنا و أبناءكم و نساءنا و نساءكم و أنفسنا و أنفسكم ثم نبتهل فنجعل لعنت‌الله علي الكاذبين». آل عمران (3)، آيه 6