پای بند بودن به مسائل اخلاقي [بعنوان مقدمه توحید]، موجب مصونیت و حفظ سلامت روحی و جسم انسان و تعالي معنوي او مي گردد، همچنين طبق فرمایش حضرت احدیّت باعث محبوبیّت وی در بین هم نوعان و اجتماع می شود و به جوامع انساني تداوم و استواري مي بخشد. قسمتی از اين رفتارها به خود آدمي مربوط است كه از آنان به اخلاق فردي تعبیر می شود، مانند حسادت، كينه، خوش حالي و امثال آن؛ و قسمی ديگر نيز به دیگران و اطرافيان مربوط مي شود، مانند سلام كردن، محبت كردن به ديگران يا آزار و اذیّت آنان كه از آن نیز بعنوان اخلاق اجتماعي یاد می کنند. اين دو قسم، مجموعه اخلاق خوب و بد آدمي است.

رفتارهای خوب و بد انسان از ناحيه فساد يا اصلاح درون اوست كه تمام نتايج آن به خود وي بازگشته و متوجه خود اوست. هنگامي كه انسان در اجتماع قرار مي گيرد، تعهداتي درباره آنها مي يابد. و كوچك ترين نهاد اجتماعي، خانواده است كه زن و مرد در آن، در برابر يكديگر و فرزندان وظايفي را عهده دار مي شوند. در اسلام، به خوش رفتاري با خانواده سفارشات مؤکد و براي هر يك از زن و مرد هنجارها و رفتارهای اخلاقي ويژه اي در نظر گرفته شده است كه با رعايت آنها، محيطي باصفا، آرام و بالنده ايجاد خواهد شد.

در مجموع با رهنمودهاي اخلاقي از آموزه هاي قرآن كريم و روايات ائمه معصوم(علیهم السلام)، می توان زمينه رشد و تعالي خود را در عرصه خانواده و اجتماع به نحوي فراهم آورد تا به مرتبه اي دست يافت كه مشمول بشارت سیدالاوصیاء، امام العرفا علیه السلام شد كه فرمودند: » طُوبي لِنَفْسٍ اَدَّتْ اِلي رَبِّها فَرْضَها؛ خوشا به حال نفسي كه آنچه پروردگارش واجب كرده، ادا كند.[1]»

پس شایان ذکر است و درخور عمل که خود را به زيور اخلاق نيك الهي آراسته سازيم؛ چرا كه امام و پیشوای متقین، امیرالمؤمنین علي(علیه السلام) فرمودند:
« وَ اِنَّما هِيَ نَفْسِي اَرُوضُها بِالتَّقْوي لِتَأْتِيَ آمِنَةً يَوْمَ الْخَوْفِ اْلْأَكْبَرِ وَ تَثْبُتَ عَلي جَوانِبِ الْمَزْلَقِ. »[2]
یعنی « همانا اين نفس من است، آن را با تقوا رياضت و تمرين مي دهم تا روز خوف اكبر با اطمينان و آرامش به صحراي محشر بيايد و بر اطراف لغزش گاه (پل صراط) پابرجا باشد و نلغزد.»

امید آنرا داریم که در مجال بعدی به شرط عمر و عنایت پروردگار حکیم بتوانیم به گوشه ای از این رفتارها و هنجارها اشاراتی داشته باشیم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

پی نوشت:
---------------------------------
[1] نهج ‏البلاغه، نامه 45، فراز 15.
[2] نهج ‏البلاغه، نامه 45، فراز 5.