۳. یادهمیشگی
خداوند متعال، بشر را به گونه ای آفریده است که اگر خواسته ای در وجودش سوسو زد و در فکرش گذر کرد، آن چیز – ولو پس از مدت ها – ناخودآگاه در مسیر او قرار خواهد گرفت. بشر، این قدر بزرگ است و تا این حدّ به خواسته های او اهتمام شده است که روزی به خواسته اش خواهد رسید. البته نیل به مقصود، به تکرار این خواسته و پی گیری آن بستگی دارد، و الّا اگر انسان از خواسته اش غافل شد و ردیابی و پی گیری آن را رها کرد، محروم می شود.
مؤمنی هم که خواسته مهمش قرب به حضرت بقیه الله علیه السلام و دیدار آن حضرت است و آن را پیوسته از خدا می طلبد، و یاد آن حضرت را همیشه در دل زنده می دارد، امید است دیر یا زود به مقصد برسد. به قول حافظ شیرازی پاسبان حرم دل شده ا م شب همه شب تا در این پرده جز اندیشه او نگذارم بوده اند کسانی که به ساحت مقدس حضرت ولی عصرعلیه السلام علاقه مند بودند و در این زمینه تلاش کرده اند؛ ولی به دلیل عدم آگاهی از عظمت خواسته خود و لزوم پیگیری مدام، به نتیجه کامل نرسیده اند.
این مطلب، مسلم است که اگر یاد امام زمانعلیه السلام یک بار از ذهن انسان عبور کرد، این طور نیست که نابود شود؛ بلکه در ذهن می ماند و در عالم معنا، وجود و برکات خاص خود را دارد. اگر مؤمن، خواهان اثر کامل و مطلوب است، باید از این یادها و توجهات به آن حضرت، به آسانی عبور نکند؛ بلکه آن را پی گیری کند و استمرار بخشد، تا آن که عشق و یاد حقیقی، آرام آرام به دلش نفوذ کند و پس از آن، ظهور و بروز یابد. اگر یاد و محبت، بر روح و دل مؤمن غالب شود، می توان به عنایات ویژه آن حضرت امید داشت.
توجه به حضرت بقیه الله علیه السلام از جهت دیگری نیز حائز اهمیت است و آن این که چون آن بزرگوار در بلندترین نقطه کمالات و مرکز خوبی ها هستند، اگر مؤمن یاد و علاقه آن حضرت را در دل خود پرورش داد و ارتباطی برقرار کرد – بسته به شدت ارتباط – ناخودآگاه به سوی کمالات و خوبی ها می رود، به عبادات رو می آورد و اهل خشیت و تقوا و عصمت از گناه می شود. در حقیقت، خود به خود الگوگیری می کند و نوعی غربال معنوی در درونش آغاز می شود.

یاد مؤثر و پر برکت
یکی از بهترین مصادیق یاد و ذکر حضرت بقیه الله علیه السلام انتشار یاد و نام آن حضرت و توجه دادن دیگران به آن وجود نازنین است که برای همه – به ویژه برای طلاب و سربازان آن حضرت – لازم است. در این باره کاری ساده که از همه برمی آید و آثار و خیرات فراوانی همراه دارد، این است که در جمع خانواده و پیش از خوردن غذا دعای معروف «اللهم کن لولیّک الحجه بن الحسن…» به طور جمعی خوانده شود. دیده ایم که مسیحیان پس از غذا، دعا یا شکرگزاری انجام می دهند؛ ما نباید در این باره از آنان کمتر باشیم. البته برای دعا، پبش از غذا خوردن، موقعیتی مناسب تر است و به توجه و اجابت، نزدیک تر می باشد.
در روایت است امام صادق علیه السلام زمانی پس از خوردن غذا عرضه داشتند «الحمدلله رب العالمین. اللّهم هذا منک و من رسولک؛[1] خدایا! این [غذا] از تو و رسول تو است» . ابوحنیفه که سر سفره حاضر بود، به حضرت عرض کرد: «برای خدا شرک قرار می دهی؟» حضرت فرمودند: «وای بر تو! خداوند در کتابش می فرماید: «و ما نقموا الّا أن أغناهم الله و رسولُهُ؛[2] و به عیبجویى برنخاستند مگر [بعد از] آنکه خدا و پیامبرش از فضل خود آنان را بى‏نیاز گردانیدند» جای دیگر می فرماید: «… سیؤتینا الله من فضله و رسوله؛[3] به زودى خدا و پیامبرش از کَرَم خود به ما مى‏دهند». ابوحنیفه عرض کرد: «به خدا قسم! انگار تا به حال این آیات را نخوانده ام».
این واقعیتی است که هر نعمت مادی و معنوی به واسطه اهل بیت به ما می رسد که آخرین آن بزرگواران، امام زمان علیه السلام هستند؛ لذا هنگام غذا، توجه به ولیّ نعمت، مناسب و لازم است.
این کار، علاوه بر توجه به ولی نعمت، زنده کردن یاد حضرت در جمع خانواده نیز هست. باید دانست تبلیغ نام و یاد حضرت، آثار وضعی بسیاری دارد که خیر دنیا و آخرت را برای انسان فراهم می کند. علاوه بر آن، برای فرزندان نیز آثار تربیتی مهمی دارد.
فرزند ما کنار سفره غذا، علاوه بر تغذیه جسمی، مشغول تغذیه اعتقادی هم هست و از رفتار و کردار ما الگو می گیرد؛ لذا این عمل خیر و این دعای کوتاه را نباید دست کم گرفت. این  دعاها و عملکردهای مشابه سرمایه ای برای فرزندان می شود؛ به طوری که اگر در آینده برای فرزند زمینه لغزشی پیش آمد یا در معرض دوستی ناباب قرار گرفت، این زیبایی ها و این توجهات و توسلات به سراغ او می آید و از ذهنش عبور می کند و باعث حفظ و حراست او می شود. به امید روزی که در هر خانه شیعی، پیش از غذا این دعا زمزمه شود.

۴. اهدای عمل
از اموری که در ایجاد محبت و ارتباط با حضرت بقیه الله علیه السلام بسیار مؤثر است، اهدای اعمال خیر به ساحت مقدس آن بزرگوار و شریک کردن آن حضرت در ثواب اعمال ناچیز ما می باشد. البته یقیناً آن حضرت را نیازی به اعمال پر نقص و بی ارزش ما نیست؛ ولی اهدای عمل، اولاً در ایجاد علقه و ارتباط میان ما و آن حضرت بسیار مؤثر است و ثانیاً سبب جلب عنایات ویژه حضرت می شود.
مرحوم آیت الحق، حاج شیخ حسن مولوی قندهاری که عالمی مهذّب و از اساتید بزرگ اخلاق و دائم در حال مراقبه و توجه بود، ضمن توصیه های معنوی خود، سفارش می کرد که یکی از چهارده معصوم: به ویژه حضرت بقیه الله علیه السلام را در اعمال عبادی شریک کنید. برای فهم بهتر این مطلب، ذکر این داستان خالی از فایده نیست:
سلطانی برای شکار به صحرا رفت و به دجله رسید. مرد فقیری را دید که خسته و ناامید، کنار تور ماهی گیری خود نشسته است. از او تفقد کرد و پیرمرد در جواب گفت: «از صبح هر چه تور انداختم، حتی یک ماهی هم در تور من نیامد». سلطان به ذکاوت دریافت که روزنه رزق او تنگ است و بهره ای ندارد. به او گفت: «ضرری ندارد. یک تور هم به شراکت بینداز؛ هر چه صید کردی، با هم نصف می کنیم». پیرمرد برخاست توری به شراکت انداخت. تور، پر از ماهی شد و پیرمرد بسیار خوشحال گردید. پادشاه گفت: «اکنون نیمی از صید، از آن من است و نیمی از آن تو». پیرمرد پذیرفت؛ اما سلطان گفت: «من نیمه خود را به تو بخشیدم. همه ماهی از آن تو باشد». پیرمرد خوشحال شد و با دستی پر به منزل رفت. فردا دو مأمور آمدند و مرد را به حضور سلطان بردند. چشم پیرمرد که به سلطان افتاد، او را شناخت و گمان کرد برای نیمه صید، او را احضار کرده اند. بلافاصله گفت: «قربان! ماهی های شما حاضر است». سلطان گفت: «ای مرد! ما دیروز با هم شریک شدیم. با اینکه من نیمه صید خود را به تو بخشیدم، دیشب به خود می گفتم که شریک سلطان باید وضع و روزی بهتر از این یابد. حال که ما را در کار شریک کردی و شریک سلطان شدی، باید زندگی بهتری داشته باشی». سلطان دستور داد وسائل آسایش زندگی به او بخشیدند و شاد و مسرور مرخص شد.
با توجه به این داستان، کرم و عنایت حضرت بقیه الله علیه السلام   کمتر از سلاطین ظاهری نیست؛ لذا اگر در عمل و عبادتی شریک باشند، جزای نیکو و بسیار خواهند داد.

باب الحجه
یکی از کسانی که مناسب است برای تقرب به امام زمان علیه السلام با او علقه و ارتباط حاصل شود، حضرت خضرعلیه السلام است. انسان، با فرستادن هدیه مانند قرائت قرآن، نماز و… مورد عنایت آن بزرگوار قرار گرفته، به تدریج به سوی جامع ترین الگو پیش خواهد رفت. آن بزرگوار، موجودی لطیف است، به قدری که طبق روایات، هرگاه یاد او شد، باید سلام کرد؛ زیرا در مجلس حاضر می شود؛۴ یعنی لطافت و سعۀ او تا این حد است که در عین تعلق به جسم و بدن مادی، احاطه او بیش از نوع مجردات است.
البته باید دانست که ارتباط با این وجود عزیز نیز رزقی الهی است؛ چرا که ایشان مظهر اسم «یا خفی» از اسمای الهی در میان اولیا است و میان ائمه: نیز وجود حضرت مهدی علیه السلام مظهر این اسم هستند. اما در هر حال، این ارتباط، غیرممکن نیست. چه بسا دیدن ایشان سخت تر از دیدن خود حضرت بقیه الله علیه السلام نباشد؛ بلکه غالباً برای ملاقات ها و تشرفات واقعی به محضر حضرت ولی عصرعلیه السلام ، ایشان باب هستند. در موارد متعددی دیدار حضرت خضرعلیه السلام مقدمه و به منزله آمادگی برای دیدار حضرت بقیه الله علیه السلام بوده است.
این بزرگوار، کمتر مورد توجه و توسل قرار می گیرند؛ لذا مناسب است با تقدیم هدایای معنوی، با ایشان انسی حاصل کرد و از آن، بهره ها برد. هر وقت فراغتی حاصل می شود و نیز باطناً تمایلی در انسان دیده می شود – به ویژه شب های ماه رمضان – مناسب است با این تعبیر به آن بزرگوار درود فرستاد و عرض احترام کرد:«اللّهم صلّ علی عبدک و ولیّک خضر النبی».

۵. توسل
توسل به ساحت مقدس حضرت بقیه الله علیه السلام و استمداد از خود آن بزرگوار، از بهترین و مؤثرترین عوامل تقرب به آن حضرت است که زمینه تقرب و دیدار را هم به خوبی فراهم می کند.
اولین نکته  قابل تذکر، این است که معمولاً هر یک از ما تجربه ای از توجهات و نصیب های معنوی با خود داشته و داریم. مهم این است که این نصیب ها بازیابی شود و در این باره در وجود ما تجدید حیاتی صورت گیرد. البته تنها ابزاری که برای بازیابی «خود» حقیقی و بازگشت آن حالات در دست ما است، یک عزم و اراده استوار است؛ یک تصمیم و یک شروع برای امور معنوی. اگر همت ما سحرخیزی است، اگر قرآن است، اگر توسل است… باید نظم و سامانی داشته باشد. برنامه های معنوی، بدون ساماندهی، نتیجه بخش نیست. این مطلب، به ویژه در جوانان، لازم تر و شدنی تر است. این جوان است که اگر شب هم دیر خوابید، می تواند بیداری سحر خود را حفظ کند و فردای آن شب هم خللی به خود راه ندهد. البته این ا مر، با مدتی نظم و تمرین برای جوان حاصل می شود؛ ولی در سن پنجاه – شصت سالگی این کار، شدنی نیست. در سنین بالا اگر کمتر از هفت – هشت ساعت خوابیده باشد، بیداری سحر برایش ممکن نیست. این، امتیازی برای جوان است و فردا شاید نباشد. او می تواند با استفاده از نعمت جوانی، نظم را در امور معنوی پایه ریزی کند.
درباره چگونگی توسل به ساحت مقدس حضرت بقیه الله علیه السلام نیز باید گفت: علاوه  بر توجه مستمر به آن وجود مقدس، قاعده و روشی میان علمای بزرگ اخلاق بوده است؛ از جمله مرحوم آیت الله سید عبدالکریم کشمیری که بر آن تأکید داشتند و آن این که زمانی از اوقات شبانه روز، به طور مشخص و منظم، برای توجه و توسل به ساحت قدسی آن حضرت اختصاص داده شود. برای این منظور، دستورالعمل های مختلفی هست؛ از جمله:
الف. زیارات: خواندن زیاراتی که برای حضرت بقیه الله علیه السلام نقل شده، بسیار مجرب و مؤثر است؛ به خصوص زیارت «سلام الله الکامل التام» و نیز زیارت «السلام علی الحق الجدید» که هر دو زیارت، کوتاه هستند. البته اگر کسی حال و رغبت بیشتری در خود یافت، مناسب است زیارت آل یاسین را قرائت کند .
ب. دعای عهد: از حضرت امام صادق علیه السلام نقل شده و آثار متعدد و پر برکتی برای آن – به ویژه برای خواندن ۴۰ روزه آن – فرموده اند. خواندن این دعا برای توسل و توجه به حضرت بسیار مناسب است. التزام به این دعا، نوعی استقرار در ولایت برای انسان به ارمغان می آورد.
این دعا را حداقل چهل روز باید ادامه داد که مناسب است این چهل روز از حدود هجدهم ماه شعبان تا آخر ماه مبارک رمضان باشد. پس از آن اگر بتوان آن را همیشه ادامه داد، بسیار مناسب است وگرنه سالی چهل روز باید به آن ملتزم بود.
ج.نماز امام زمان علیه السلام  : از عبادات مؤثر در توسل و توجه به ساحت مقدس امام زمان علیه السلام   نماز آن حضرت است. برخی علما و شیفتگان حضرت، آن را جزء برنامه های روزانه خود می دانسته اند. دست کم خواندن این نماز هفته ای یک بار -در روز جمعه- نباید فراموش شود.
د. ذکر: یکی از دستورهای مرحوم آیت الله سید عبدالکریم کشمیری برای توسل و توجه به ساحت مقدس حضرت ولی عصر علیه السلام  . ذکر «المُستعانُ بِکَ یَابن الحسن» است. این ذکر برای استمداد و کمک طلبی از ساحت مقدس حضرت بسیار ممتاز است. عدد این ذکر «570» بار است.
ه.قرائت سوره نور: دستوری است که مرحوم آیت الله سیدعبدالکریم کشمیری; نیز آن را سفارش می کردند و آن یک بار خواندن سوره نور در روز است. البته باید مدتی طولانی به این عمل مداومت کرد و شاید بتوان گفت هر کس به هر مقدار، بهره و رزق داشته باشد، موفق به ادامه آن می شود. این سوره، علاوه بر اینکه سوره چهارده معصوم: است و ختم های خاصی دارد، برای فرزندان انسان نیز خیراتی دارد. استمرار طولانی مدت بر این سوره، لطافت و انسی به ارمغان می آورد که البته لازمه آن و شرط توفیق بر ادامه آن، نیازمند مراقبه و دوری از غفلت در طول روز است.
و.ذکری دیگر: ذکر مجرب و شریفی است که در «الصحیفه العلویه» و نیز در «دارالسلام» نقل شده و داستانی برای آن گفته شده است که نقل آن به طول می انجامد. عدد صغیر این ذکر، ۱۱۴ بار به تعداد سوره های قرآن است. این ذکر چنین است: «یا الله یا محمد یا علی یا فاطمه یا صاحب الزمان ادرکنی و لاتهلکنی».

----------------------
پی نوشت:
1.وسائل الشیعه، محمد بن حسن شیخ حر عاملى، مؤسسه آل البیت‏، قم، ج‏۲۴، ص ۳۵۱.
2.سوره توبه: 74.
3.سوره توبه: ۵۹.
مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فِی کِتَابِ إِکْمَالِ الدِّینِ عَنِ الْمُظَفَّرِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الْمُظَفَّرِ الْعَلَوِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا  علیه السلام   یَقُولُ إِنَّ الْخَضِرَ شَرِبَ مِنْ مَاءِ الْحَیَاهِ فَهُوَ حَیٌّ لَا یَمُوتُ حَتَّى یُنْفَخَ فِی الصُّورِ وَ إِنَّهُ لَیَأْتِینَا فَیُسَلِّمُ عَلَیْنَا فَنَسْمَعُ صَوْتَهُ وَ لَا نَرَى شَخْصَهُ وَ إِنَّهُ لَیَحْضُرُ حَیْثُ ذُکِرَ فَمَنْ ذَکَرَهُ مِنْکُمْ فَلْیُسَلِّمْ عَلَیْهِ الْحَدِیثَ (وسائل الشیعه، ج‏۱۲، ص ۸۵؛ بَابُ اسْتِحْبَابِ السَّلَامِ عَلَى الْخَضِرِ ع کُلَّمَا ذُکِر).
----------------------
منبع : چشمه زلال